در سال 1961، چندین دانشگاه در سراسر جهان پردازنده های مرکزی IBM 7090 را خریداری کردند. 7090 اولین خط کامپیوترهای تمام ترانزیستوری بود و 20 میلیون دلار به پول امروزی یا حدود 6000 برابر بیشتر از یک لپ تاپ پیشرفته امروزی هزینه داشت. خریداران اولیه آن معمولاً رایانه ها را به عنوان یک منبع مشترک برای کل محوطه دانشگاه مستقر می کردند. تعداد بسیار کمی از کاربرانی که خوش شانس بودند، به اندازه یک ساعت در هفته از این رایانه ها استفاده می کردند.
چرخه ساعت 7090 در حدود 2.18 میکروثانیه بود، بنابراین فرکانس کاری زیر 500 کیلوهرتز بود. اما در آن روزها، دستورالعمل‌های پایپ لاین ارائه نمی‌شدند، بنابراین اجرای اکثر آنها بیش از یک چرخه طول می‌کشید. برخی از محاسبات اعداد صحیح تا 14 چرخه طول می کشد، و یک عملیات ممیز شناور می توانست محاسبات را تا 15 چرخه را افزایش دهد. بنابراین به طور کلی تخمین زده می شود که 7090 در آن دوران حدود 100000 دستورالعمل در ثانیه را اجرا می کرده است. اکثر هسته‌های کامپیوتری مدرن امروزی می‌توانند با سرعت ثابت 3 میلیارد دستورالعمل در ثانیه، با حداکثر سرعت بسیار سریعتر کار کنند. این سرعت، 30000 برابر سریعتر است، بنابراین یک تراشه مدرن با چهار یا هشت هسته به راحتی 100000 برابر سریعتر کار خواهد کرد.
بر خلاف فرد خوش شانس آن دوران ، یعنی در سال 1961 که بیشتر از یک ساعت وقت استفاده از کامپیوتر را نداشت، شما می توانید از لپ تاپ خود همیشه بهره ببرید و هر هفته بیش از 1900 سال زمان کامپیوتر 7090 را اطلاعات رد و بدل کنید.
در ادامه این مقایسه، تعداد دستورالعمل های مورد نیاز برای آموزش مدل محبوب هوش مصنوعی به زبان طبیعی، GPT-3 را در نظر بگیرید. اجرای آنها بر روی سرورهای ابری معادل 355 سال زمان لپ تاپ به طول انجامید، که به بیش از 36 میلیون سال در 7090 برآورد می شود.
اما، واقعاً، این مقایسه برای رایانه‌های امروزی ناعادلانه است. لپ تاپ شما احتمالا 16 گیگابایت حافظه اصلی دارد. 7090 حداکثر 144 کیلوبایت بود. برای اجرای همان برنامه نیاز به جابجایی بسیار زیاد داده ها به داخل و خارج 7090 است – و این کار باید با استفاده از نوارهای مغناطیسی انجام شود. بهترین درایوهای نوار در آن روزها حداکثر سرعت انتقال داده 60 کیلوبایت در ثانیه را داشتند. اگرچه 12 واحد نوار را می‌توان به یک کامپیوتر 7090 متصل کرد، این میزان باید بین آنها تقسیم شود. اما چنین اشتراک‌گذاری مستلزم آن است که گروهی از اپراتورهای انسانی نوارها را روی درایوها تعویض کنند. خواندن (یا نوشتن) 16 گیگابایت داده به این روش سه روز طول می کشد. بنابراین انتقال داده نیز در مقایسه با نرخ امروزی، حدود 100000 درصد کندتر بود.
بنابراین اکنون به نظر می رسد 7090 با سرعتی در حدود یک میلیاردم (10 به توان 15- ) سرعت لپ تاپ 2021 شما کار می کند. یک هفته زمان محاسباتی روی یک لپ‌تاپ مدرن بیشتر از عمر جهان در 7090 طول می‌کشد.
هر هسته لپ‌تاپ شما دارای پسوندهای داخلی SIMD (یک دستورالعمل، چند داده) است که محاسبات ممیز شناور را توربو شارژ کرده و برای عملیات برداری استفاده می‌شود و سپس هسته GPU وجود دارد که در ابتدا برای افزایش سرعت گرافیک استفاده می شد، اما اکنون برای بخش عمده یادگیری هوش مصنوعی مانند آموزش GPT-3 استفاده می شود. و جدیدترین تراشه آیفون، A15 Bionic، نه یک، بلکه پنج پردازنده گرافیکی و همچنین یک موتور بایونیک دارد که 15 تریلیون عملیات محاسباتی را در هر ثانیه انجام می دهد.
تفاوتی که فقط 60 سال از آن می گذرد ذهن شما را درگیر این سوال می کندکه ، آیا ما از همه این محاسبات به طور مؤثر استفاده می کنیم تا به همان اندازه که پیشینیان ما پس از جهش از مداد و کاغذ به 7090 انجام دادند، تفاوت ایجاد کنیم؟