رقابت اروپا و آمریکا بر بازارهای پرتاب های فضایی

کمی بیش از یک هفته پیش ، آژانس فضایی اروپا ابتکاری را برای مطالعه “راه حل های آینده حمل و نقل فضایی” اعلام کرد. اساساً ، این آژانس حدود ۶۰۰۰۰۰ دلار  به هر یک از سه شرکت ArianeGroup ، Avio و Rocket Factory Augsburg – برای مطالعه سیستم های پرتاب رقابتی از سال ۲۰۳۰ به بعد پرداخت کرده است.

دانیل نوینشواندر ، مدیر حمل و نقل فضایی آژانس فضایی گفت ، این ابتکار عمل به اروپا امکان می دهد تا آینده پرتاب فضایی را درک و آماده شود. وی گفت: “این مطالعات مفهوم سیستمی شامل خدماتی خواهد بود که نیازهای آینده برنامه‌های فضایی اروپا را اولویت‌بندی می‌کنند و به ما این امکان را می‌دهند که نیازهای بازار جهانی را رفع کنیم.”

نتیجه این خواهد بود نسل بعدی موشک‌های اروپایی ازجمله بوستر بزرگ‌تر آریان ۶ و بوستر کوچک ‌تر وگاسی، نیازهای فضایی قاره اروپا را در دهه‌ی پیش‌رو برآورده خواهند کرد هر دوی این موشک های جدید که از نسل تقویت کننده های قبلی(بوستر) تکامل یافته اند ، قرار است در ۱۲ تا ۱۸ ماه آینده اولین پرتاب خود را انجام دهند.

با این حال ، اکنون به نظر می رسد که نگرانی روزافزونی در اروپا وجود دارد که راکت های Ariane 6 و Vega-C در آینده نزدیک در بازار های پرتابی رقابت نخواهند داشت. این امر برای اروپا مهم است ، زیرا در حالی که کشورهای عضو آژانس فضایی اروپا هزینه ساخت موشک ها را پرداخت می کنند ، پس از رسیدن به وضعیت عملیاتی ، انتظار دارند با جذب پرتاب های ماهواره ای تجاری به خودکفایی برسند.

وزرای اقتصادی فرانسه و ایتالیا اکنون به این نتیجه رسیده اند که بازار پرتاب از سال ۲۰۱۴ ، زمانی که برای اولین بار موشک های Ariane 6 و Vega-C طراحی شد ، تغییر چشمگیری کرده است. بر اساس گزارشی در روزنامه لو فیگارو ، این وزرا معتقدند توانایی موشک های جدید اروپایی برای رقابت در قراردادهای پرتاب تجاری از آن زمان به بعد به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

علت اصلی این موضوع این است که اسپیس ایکس به لطف موشک قابل استفاده مجدد و کم هزینه Falcon 9 توانسته است قیمت ماهواره های بزرگ تجاری را که ممکن است توسط Ariane 6 افزایش یابد کاهش دهد. در حالی که اتومبیل های Ariane در اروپا یکبار در پرتاب ماهواره های زمین ثابت نقش غالب داشتند ، آنها از دست داده اند از سال ۲۰۱۴ سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این ، SpaceX همچنین از طریق برنامه اشتراک خود برای Falcon 9 ، تهدید می کند که از Vega-C که دارای ظرفیت بالابری در حدود ۱.۵ تن برای چرخش قطب است ، مأموریت هایی را دور خواهد کرد.

علت اصلی این موضوع این است که اسپیس ایکس به‌لطف موشک قابل استفاده مجدد و کم هزینه Falcon 9 توانسته است قیمت ماهواره های بزرگ تجاری را که ممکن است توسط Ariane 6 افزایش یابد کاهش دهد. موشک‌های خانواده‌ی آریان زمانی نقشی غالب و برجسته ای در پرتاب ماهواره‌های مخصوص مدارهای زمین‌ثابت ایفا می‌کردند؛ اما از سال ۲۰۱۴ تاکنون بخش اعظمی از بازار را ازدست داده‌اند. گذشته از این موضوع، اسپیس ایکس ازطریق برنامه‌ی سفرهای اشتراکی خود با فالکون ۹، به تهدیدی جدی برای وگاسی مبدل شده است. این موشک اروپایی ظرفیت حمل حدود ۱/۵ تن محموله را به مدار قطبی زمین دارد.

همانطور که روزنامه گاردین گزارش می کند ، اروپا اکنون از دیگر مسائل مربوط به SpaceX عقب است. اسپیس ایکس به دلیل همکاری با ناسا اکنون می تواند فضانوردان را به فضا پرتاب کند. در واقع توماس پسکه فضانورد فرانسوی متخصص ماموریت Crew-2 است که قرار است ماه آینده به فضا برود. او احتمالاً اولین فضانورد اروپایی خواهد بود که با یک وسیله اسپیس ایکس به فضا می رسد. اروپا همچنین در حال حاضر هیچ پاسخی به ابر ستاره ای Starlink که SpaceX یا توانایی ساخت صدها ماهواره در سال و یا انتقال ارزان آنها به مدار زمین را ندارد.

به همین دلیل ، وزرای فرانسه و ایتالیا خواستار آن هستند که اروپا پاسخی قابل توجه “فنی و صنعتی” به ظهور و خودنمایی SpaceX بدهد. مشخص نیست که این پاسخ به چه شکلی  و با چه سرعتی خواهد بود.

بعلاوه ، هر ابتکاری با این موضوع سیاستی پیچیده خواهد داشت. برنامه آریان، چندین شرکت پرتاب کننده کوچک امیدوار کننده ، از جمله Rocket Factory Augsburg ، دارد و ممکن است به جای حمایت مالی از یک رویکرد نهادی ، به دنبال تقویت رقابت خصوصی باشد.