آیا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تهدیدی برای آینده رمزارزها هستند؟

بیش از ۱۳۰ کشور در حال توسعه ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) هستند، موضوعی که نگرانی‌هایی جدی درباره آینده رمزارزها ایجاد کرده است.

به گزارش سرویس ارز دیجیتال تک‌ناک، کارشناسان معتقد هستند که این ارزها می‌توانند تهدیدی برای غیرمتمرکز بودن رمزارزها باشند، اما در عین حال ممکن است به گسترش پذیرش دارایی‌های دیجیتال در سطح جهانی کمک کنند. رقابت فزاینده کشورها برای راه‌اندازی CBDC نشان‌دهنده تغییری بنیادین به‌سوی نظام مالی دیجیتال تحت نظارت است.

حرکت جهانی به‌ سوی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی

در حال حاضر بیش از ۱۳۰ کشور، که در مجموع ۹۸ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌دهند، در حال بررسی یا آزمایش نسخه‌های دیجیتال پول ملی خود هستند. آنچه با پروژه‌های آزمایشی کوچک آغاز شد، اکنون به رقابتی جهانی برای دیجیتالی‌سازی پول تبدیل شده است. کشورهایی مانند چین با یوان دیجیتال (e-CNY)، منطقه یورو با یوروی دیجیتال، نیجریه با eNaira و باهاما با دلار شنی (Sand Dollar) از پیشگامان این عرصه به حساب می‌آیند.

بر اساس داده‌های ردیاب ارز دیجیتال بانک مرکزی شورای آتلانتیک، تا سال ۲۰۲۵ میلادی ۴۹ پروژه آزمایشی فعال در سراسر جهان ثبت شده، که نشان‌دهنده سرعت بالای کشورها در حرکت به‌سوی راه‌اندازی پول دیجیتال ملی است.

ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و رمزارز؛ دو روی یک سکه؟

در ظاهر، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و رمزارزها مشابه به نظر می‌رسند، اما ماهیت آنها کاملاً متفاوت است. CBDC‌ها متمرکز، تحت حمایت دولت و طراحی‌شده برای ثبات اقتصادی هستند، در حالی که رمزارزها غیرمتمرکز و بدون نیاز به مجوز هستند و بر پایه آزادی مالی بنا شده‌اند.

با وجود این، برخی کارشناسان معتقد هستند که امکان همزیستی این دو وجود دارد. مؤسسه RevBit بر این باور است که ارزهای دیجیتال بانک مرکزی می‌توانند با عادت دادن مردم به کیف‌پول‌های دیجیتال و پرداخت‌های مبتنی بر بلاک‌چین، مسیر پذیرش رمزارزهایی مانند بیت‌کوین (BTC) یا پروژه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) را هموار کنند.

چالش‌های کنترل، حریم خصوصی و نظارت

با وجود این دیدگاه خوش‌بینانه، بسیاری از فعالان حوزه رمزارز نگران هستند که توسعه CBDC باعث گسترش نظارت دولتی شود. هرچند قوانین شفاف‌تر می‌تواند مشروعیت بازار را افزایش دهد، اما احتمال دارد این روند باعث اجرای سخت‌گیرانه‌تر مقررات شناسایی مشتری (KYC) و ضدپول‌شویی (AML) شود و در نتیجه، آزادی و حریم خصوصی کاربران محدود گردد. بانک تسویه بین‌المللی (BIS) در گزارشی در سال ۲۰۲۵ اعلام کرد: «نگاه مثبت‌تر بانک‌های مرکزی به CBDC معمولاً با تأثیر منفی بر بازده بازار رمزارزها همراه است.»

افکار عمومی نیز این نگرانی را بازتاب می‌دهد. در یکی از بحث‌های انجمن ردیت در نوامبر، بیشتر کاربران دیدگاه منفی نسبت به CBDC داشتند و آن را ابزاری برای نظارت و کنترل دولت دانستند. یکی از کاربران نوشت: «ما واقعاً CBDC نمی‌خواهیم… این نسخه معکوس رمزارز است.» با وجود این، برخی دیگر معتقد هستند که هر دو می‌توانند هم‌زمان وجود داشته باشند که CBDC برای پرداخت‌های روزمره به کار رود و رمزارز برای سرمایه‌گذاری و استقلال مالی باشد.

بانک‌ها هم در معرض تهدید

خطر تنها متوجه رمزارزها نیست. گزارشی با عنوان «CBDC و بانک‌ها: واسطه‌زدایی سریع و آهسته» هشدار می‌دهد که راه‌اندازی گسترده CBDCهای خرده‌فروشی می‌تواند باعث خروج سپرده‌ها از بانک‌ها شود و آنها را وادار کند که مدل‌های کسب‌وکار و وام‌دهی خود را بازنگری کنند.

نتیجه‌گیری: همزیستی یا رقابت؟

با وجود تمام نگرانی‌ها، برخی پژوهشگران معتقد هستند که همزیستی CBDC و رمزارز اجتناب‌ناپذیر است. طبق این دیدگاه، CBDC می‌تواند نقش پول دیجیتال تحت نظارت را ایفا کند، در حالی که رمزارزها ابزار حفظ حریم خصوصی و انتقال جهانی سرمایه باقی می‌مانند.

در نهایت، پاسخ به این پرسش که آیا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به نفع رمزارزها هستند یا به ضرر آنها، دوگانه است: از یک‌سو باعث افزایش مقررات و رقابت می‌شوند و از سوی دیگر، به گسترش آشنایی عمومی با اقتصاد دیجیتال کمک می‌کنند. پرسش اصلی دیگر این نیست که آیا CBDCها در راه‌ هستند یا خیر، بلکه این است که آیا رمزارزها می‌توانند به اندازه کافی تکامل یابند تا در جهانی که هر دولت به دنبال سهمی از فناوری بلاک‌چین است، همچنان مرتبط باقی بمانند یا خیر.

نوشته آیا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تهدیدی برای آینده رمزارزها هستند؟ اولین بار در Technoc. پدیدار شد.