بالاخره راز عنکبوت های مریخ کشف شد!

تصور وجود کلونی‌هایی از عنکبوت‌های غول‌پیکر که روی سطح مریخ پراکنده شده‌اند، شبیه داستان‌های مهیج علمی-تخیلی به نظر می‌رسد. اما تصاویری که در ماه فوریه از منطقه‌ای به نام «شهر اینکا» (Inca City) در قطب جنوب مریخ گرفته شده‌اند، چنین سناریوی کابوس‌واری را بسیار واقعی جلوه می‌دادند و همین مسئله فکر بسیاری از علاقه‌مندان فضا و موجودات فرازمینی را به خود مشغول کرده بود.

اما خوشبختانه نیاز نیست هراس به دلتان راه بدهید! تصویری که اخیراً توسط آژانس فضایی اروپا (ESA) منتشر شده است، عنکبوت‌های مریخی را نشان نمی‌دهد، بلکه فوران‌های فصلی گاز دی‌اکسیدکربن در سیاره سرخ را به تصویر می‌کشد.

این ساختارهای عنکبوت مانند و تاریک در ناحیه‌ای به نام «شهر اینکا» در قطب جنوب مریخ مشاهده شده‌اند. تصاویر گرفته شده توسط مدارگرد مریخ اکسپرس و مدارگرد ردیاب گازهای کمیاب اگزومارس، خوشه‌های تیره‌ای از نقاط را نشان می‌دهند که به نظر می‌رسد پاهای ریزی دارند و کاملاً شبیه بچه عنکبوت‌هایی به نظر می‌رسند که به دور هم جمع شده‌اند.

اما این اشکالی که مانند یک کلونی از عنکبوت‌ها هستند، در واقع کانال‌های گازی به عرض 45 متر تا یک کیلومتر می‌باشند. منشأ پیدایش این کانال‌ها به زمانی برمی‌گردد که هوا در طول بهار مریخ در نیمکره جنوبی گرم می‌شود و باعث ذوب شدن لایه‌های یخ دی‌اکسیدکربن می‌گردد. گرما باعث می‌شود که پایین‌ترین لایه‌های یخ به گاز تبدیل شده یا تصعید شوند.

با انبساط و بالا رفتن گاز، این گاز از لایه‌های یخی بالایی فوران می‌کند و غبار تیره رنگ را از سطح جامد مریخ با خود حمل می‌کند. این غبار پیش از باریدن روی لایه بالایی یخ فوران می‌کند و الگوی ترک‌خورده و عنکبوت مانندی را که در اینجا می‌بینیم ایجاد می‌کند. بر اساس گزارش ESA، در برخی نقاط، فوران‌ها از میان یخی به ضخامت 1 متر نیز عبور می‌کنند.

در اینجا بد نیست در مورد شهر اینکا هم توضیحاتی بدهیم. علت نامگذاری شهر اینکا که از آن با عنوان «لابیرنتوس انگوستوس» (Angustus Labyrinthus) هم یاد می‌شود، خطوط ریشه‌مانند و شبه ویرانه‌ای هستند که زمانی تصور می‌شد تپه‌های ماسه‌ای متحجر یا بقایای یخچال‌های باستانی مریخ باشند. اما مطالعات بعدی نشان داده که این منطقه احتمالاً بقایای یک دهانه برخوردی عظیم است و برجستگی‌های هندسی موجود در آن می‌توانند نفوذهای ماگمایی باشند که پس از برخورد سیارک به مریخ، از پوسته آن بالا آمده‌اند.

در سال 2002، مدارگرد مریخ نشان داد که شهر اینکا بخشی از یک محوطه دایره‌ای به عرض تقریبی 86 کیلومتر است. این محوطه ممکن است یک دهانه برخوردی قدیمی باشد که نشان می‌دهد برجستگی‌های هندسی ممکن است نفوذهای ماگمایی باشند که پس از برخورد یک سنگ فضایی سرکش به مریخ، از پوسته ترک‌خورده و گرم‌شده مریخ بالا آمده‌اند. سپس دهانه با رسوب پر شده و با گذر زمان فرسوده گردیده، تا حدی که سازندهای ماگمایی شکلی به خود گرفته‌اند که یادآور خرابه‌های باستانی اینکاها می‌باشد.