جراحی سکته مغزی با ربات از فاصله هزاران کیلومتر

متخصصان با استفاده از سیستم رباتیک Sentante، نخستین جراحی رباتیک سکته مغزی از راه دور را با دقت بالا و بازخورد واقعی نیرو انجام دادند و این فناوری دسترسی به درمان حیاتی را برای بیماران دور از مراکز تخصصی امکان‌پذیر می‌کند.

به گزارش سرویس اخبار علمی تک ناک، یک ربات، فاصله اقیانوس اطلس را در یک چشم بر هم زدن کوتاه کرده و درمان سکته مغزی از راه دور بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است. چند ساعت پس از آنکه پروفسور آیریس گرونوالد نخستین ترومبکتومی (برداشتن لخته از عروق خونی) از راه دور را روی جسد انسانی انجام داد، موفقیتی دیگر رقم خورد. آزمایش موفق او اثبات کرد که یک رگ مسدود در مغز می‌تواند بدون حضور فیزیکی متخصص، باز شود.این دستاورد بر پایه سیستم رباتیک شرکت لیتوانیایی Sentante ساخته شد.

پروفسور گرونوالد با استفاده از این دستگاه از محل دور در مدرسه پزشکی بیمارستان ناین‌ولز نشان داد که مراقبت سکته مغزی اندوواسکولار می‌تواند با دقت جراحی واقعی و از فاصله دور انجام شود. سپس لحظه‌ای فراتر از مرزها فرا رسید؛ دکتر ریکاردو هانل، همراه با گرونوالد، اولین ترومبکتومی ترانس‌آتلانتیک جهان را روی مدل جسدی انسانی در مرکز پژوهشی Image Guided Therapy Research Facility داندی انجام داد، در حالی که کنترل کامل عمل از Baptist Medical Center در جکسون‌ویل، فلوریدا صورت می‌گرفت.

افزایش دقت در فواصل دور

پلتفرم Sentante با استفاده از راهنماها و کاتترهای استاندارد، به سیستم حسگری مجهز شده که حرکات دست جراح را ضبط می‌کند و یک ربات کنار تخت بیمار همان حرکات را به‌صورت لحظه‌ای بازتولید می‌کند. بر خلاف ربات‌های جراحی مبتنی بر جوی‌استیک، این سیستم بازخورد نیرو را به‌طور مستقیم به نوک انگشتان جراح منتقل می‌کند و همان مقاومت ظریف حین جراحی دستی را شبیه‌سازی می‌کند. یک متخصص آموزش‌دیده تنها مسئول فراهم کردن دسترسی شریانی است و پس از آن جراح از راه دور کنترل کامل را بر عهده می‌گیرد.

پروفسور گرونوالد می‌گوید: «به‌عنوان یک جراح عصبی، تجربه کنترل دقیق و احساس مقاومت طبیعی از طریق رابط رباتیک همانند انجام عمل زنده، فوق‌العاده است.»
او افزود: «فناوری Sentante واقعا فاصله میان اپراتور و بیمار را از بین می‌برد.» سالانه تقریبا ۱۵ میلیون نفر دچار سکته مغزی می‌شوند و بار اقتصادی آن در بریتانیا حدود ۲۶ میلیارد پوند در سال برآورد می‌شود.

ترومبکتومی درمان استاندارد برای انسداد رگ‌های اصلی است، اما دسترسی به آن محدود است. در اسکاتلند تنها ۲۱۲ ترومبکتومی در سال ۲۰۲۴ انجام شد که معادل ۲.۲ درصد بیماران سکته ایسکمیک است. کمبود نورورادیولوژیست‌ یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده است و برای بسیاری از بیماران، سفر طولانی به نزدیک‌ترین مرکز تخصصی می‌تواند موجب از دست رفتن بافت مغزی حیاتی شود. پروفسور گرونوالد گفت: «وقتی بیماران به مرکز تخصصی می‌رسند، اغلب دیگر بافت مغز قابل نجات نیست. هر شش دقیقه تاخیر در دریافت درمان، ۱ درصد شانس نتیجه خوب را کاهش می‌دهد.»

بیشتر بخوانید: انقلاب در جراحی مغز با رباتی به اندازه دانه برنج

حتما بخوانید: انقلاب در جراحی‌های مغزی با ابزارهای رباتیک پیشرفته

جراحی رباتیک فاصله‌ها را کم می‌کند

او ادامه داد: «برای مثال، در بیمارستان داندی ما شمال اسکاتلند را پوشش می‌دهیم؛ بیماران از اینورنس (شهری در اسکاتلند) یا جزایر اطراف مسیر طولانی‌ای در پیش دارند.» سیستم‌های رباتیک مانند Sentante امکان می‌دهند که متخصصان بیماران را از راه دور درمان کنند. دکتر ریکاردو هانل افزود: «جراحی رباتیک از راه دور به ما اجازه می‌دهد فاصله‌ها را کاهش دهیم و یکی از موثرترین اعمال پزشکی بشر (ترومبکتومی) را ارائه کنیم. انجام عمل از آمریکا تا اسکاتلند با تاخیر تنها ۱۲۰ میلی‌ثانیه واقعا شگفت‌انگیز است.»

مرکز IGTRF داندی، مرکز آموزش جهانی فدراسیون جهانی درمان سکته مداخله‌ای، با مدل کامل انسانی مبتلا به سکته، محیطی واقعی برای تمرین فراهم می‌کند. ادوارداس ساتکوسکاس، بنیان‌گذار و مدیرعامل Sentante، گفت: «برای سکته ایسکمیک، تفاوت بین ترک بیمارستان سالم و مواجهه با معلولیت مادام‌العمر تنها دو تا سه ساعت است. با Sentante، متخصص از طریق شبکه‌ای امن به بیمار متصل می‌شود و کل عمل را از راه دور انجام می‌دهد.» پلتفرم Sentante در مسیر تایید قانونی پیشرفت می‌کند و FDA به سیستم سکته آن «رتبه دستگاه پیشرو» اختصاص داده است.

نوشته جراحی سکته مغزی با ربات از فاصله هزاران کیلومتر اولین بار در Technoc. پدیدار شد.