مرورگر ChatGPT Atlas: رقیب جدید OpenAI برای Google Chrome با هوش مصنوعی یکپارچه

دنیای تکنولوژی لحظه‌ای آرام و قرار ندارد و باز هم OpenAI با یک محصول جدید، همه را غافلگیر کرده است. این بار نه با یک مدل زبان جدید، بلکه با یک ابزار کاملاً متفاوت: یک مرورگر وب! بله، درست شنیدید. این شرکت محصولی به نام مرورگر ChatGPT Atlas را معرفی کرده که آمده تا مستقیماً تاج‌وتخت Google Chrome را به چالش بکشد. اما آیا این مرورگر فقط یک کپی دیگر با طعم هوش مصنوعی است یا واقعاً قرار است تجربه وبگردی ما را متحول کند؟ در این مقاله، عمیقاً به این موضوع می‌پردازیم.

این خبر فقط معرفی یک نرم‌افزار جدید نیست؛ این یک تغییر استراتژیک بزرگ از سوی OpenAI برای تبدیل شدن از یک آزمایشگاه تحقیقاتی به یک اکوسیستم کامل فناوری است. هدف آن‌ها دیگر فقط ارائه پاسخ‌های هوشمندانه نیست، بلکه می‌خواهند دستیار هوش مصنوعی‌شان در تمام لحظات کار با کامپیوتر همراه ما باشد و چه جایی بهتر از مرورگر وب برای این کار؟ بیایید ببینیم اطلس چه در چنته دارد.

مرورگر ChatGPT Atlas چیست و چرا اهمیت دارد؟

به زبان ساده، مرورگر ChatGPT Atlas یک مرورگر وب است که با هوش مصنوعی ChatGPT در هسته خود ساخته شده است. برخلاف مرورگرهای فعلی که هوش مصنوعی را به عنوان یک افزونه یا یک دکمه کناری به شما ارائه می‌ده دهند، اطلس از ابتدا با این ذهنیت طراحی شده که هوش مصنوعی نقطه شروع و مرکز تعامل شما با اینترنت باشد. سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، می‌گوید این مرورگر «حول محور ChatGPT ساخته شده» و هدفش نزدیک‌تر شدن به یک «دستیار فوق‌العاده» است که دنیای شما را درک می‌کند.

اهمیت این حرکت در دو نکته کلیدی نهفته است:

1. چالش مستقیم با گوگل: گوگل سال‌هاست که با مرورگر کروم و موتور جستجوی خود بر اینترنت حکمرانی می‌کند. حالا OpenAI با اطلس، مستقیماً به قلب این امپراتوری حمله کرده است. این فقط یک رقابت بر سر سهم بازار نیست، بلکه جنگی بر سر آینده نحوه تعامل ما با اطلاعات است.

2. جمع‌آوری داده‌های ارزشمند: مرورگرها دروازه ما به اینترنت هستند و به حجم عظیمی از داده‌های رفتاری ما دسترسی دارند. با داشتن یک مرورگر محبوب، OpenAI می‌تواند به داده‌های بی‌نظیری برای آموزش مدل‌های آینده خود دست پیدا کند و درک عمیق‌تری از نیازهای کاربران به دست آورد.

یکی از تسترهای اولیه به نام یوگیا کالرا (Yogya Kalra)، که یک دانشجو است، تجربه خود را اینگونه توصیف می‌کند:

«قبلاً مجبور بودم بین اسلایدهای درسی و ChatGPT جابجا شوم و اسکرین‌شات بگیرم تا فقط یک سوال بپرسم. حالا ChatGPT فوراً می‌فهمد که به چه چیزی نگاه می‌کنم و به من کمک می‌کند تا در حین یادگیری، دانش خود را ارزیابی کنم.»

نگاهی عمیق به ویژگی‌های کلیدی مرورگر اطلس

مرورگر اطلس فقط یک پوسته زیبا نیست، بلکه ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد که آن را از رقبا متمایز می‌کند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین ویژگی‌های مرورگر اطلس می‌پردازیم.

۱. یکپارچگی کامل با ChatGPT

صفحه تب جدید (New Tab) نقطه شروع شما در اطلس است. نوار آدرس و نوار جستجو در هم ادغام شده‌اند تا بتوانید مستقیماً یک سوال از ChatGPT بپرسید یا یک URL وارد کنید. دیگر نیازی به کپی و پیست کردن متن از وب‌سایت‌ها به تب ChatGPT ندارید. در اطلس، این هوش مصنوعی همیشه و همه‌جا در کنار شماست. می‌توانید روی هر صفحه‌ای که هستید، سایدبار ChatGPT را باز کنید و از آن بخواهید محتوای صفحه را خلاصه کند (قابلیتی که نگرانی‌هایی درباره خلاصه سازی با هوش مصنوعی و تأثیر آن بر وب ایجاد کرده)، مفاهیم پیچیده را توضیح دهد یا حتی بر اساس آن، یک ایمیل برایتان بنویسد.

۲. حافظه مرورگر (Browser Memories)

این یکی از قابلیت‌های جالب و در عین حال بحث‌برانگیز اطلس است که یادآور تلاش رقبا برای شخصی‌سازی Claude و افزودن قابلیت حافظه است. با فعال کردن این ویژگی، ChatGPT می‌تواند جزئیات مهم از سایت‌هایی که بازدید می‌کنید را به خاطر بسپارد تا در آینده پاسخ‌های هوشمندانه‌تر و پیشنهادهای بهتری به شما بدهد. برای مثال، می‌توانید از آن بپرسید:

«تمام آگهی‌های شغلی که هفته پیش بررسی می‌کردم را پیدا کن و خلاصه‌ای از روندهای صنعت برایم آماده کن تا برای مصاحبه آماده شوم.»

البته OpenAI تأکید کرده که این ویژگی کاملاً اختیاری است. شما کنترل کاملی روی داده‌های ذخیره‌شده دارید و می‌توانید هر زمان که بخواهید آن‌ها را مشاهده، آرشیو یا حذف کنید. با حذف تاریخچه مرورگر، تمام حافظه‌های مرتبط با آن نیز پاک می‌شوند. این شفافیت برای جلب اعتماد در زمینه حریم خصوصی در هوش مصنوعی بسیار حیاتی است.

۳. حالت ایجنت (Agent Mode): دستیار همه‌کاره شما

شاید انقلابی‌ترین ویژگی اطلس، «حالت ایجنت» باشد. در این حالت، شما می‌توانید وظایف پیچیده را به ChatGPT بسپارید تا آن‌ها را به صورت خودکار در مرورگر برایتان انجام دهد. این ویژگی که با استفاده از زمینه (Context) وبگردی شما سریع‌تر و مفیدتر شده، فراتر از یک جستجوی ساده است و شامل اقدامات عملی می‌شود:

• برنامه‌ریزی سفر: می‌توانید از آن بخواهید بهترین پروازها و هتل‌ها را برای یک تاریخ مشخص پیدا کرده و مراحل اولیه رزرو را برایتان انجام دهد.

• خرید آنلاین: یک دستور پخت را به آن می‌دهید و از آن می‌خواهید تمام مواد لازم را از یک فروشگاه آنلاین (مانند Instacart) به سبد خریدتان اضافه کند.

• تحقیقات کاری: از آن می‌خواهید اسناد داخلی تیم را مطالعه کند، تحقیقات رقابتی جدیدی انجام دهد و یافته‌ها را در یک گزارش خلاصه کند.

این قابلیت گامی بزرگ به سوی آینده‌ای است که در آن، سیستم‌های هوش مصنوعی عامل‌محور (Agentic AI) کارهای روتین را برای ما انجام می‌دهند. این ویژگی، که نسخه‌ی پیشرفته‌تری از دموهای قبلی ایجنت ChatGPT محسوب می‌شود، فعلاً برای کاربران پولی (Plus, Pro, و Business) در دسترس است.

پلتفرم، در دسترس بودن و یک ترفند بازاریابی

در حال حاضر، ChatGPT Atlas فقط برای macOS (برای کاربران Free, Plus, Pro, و Go) منتشر شده است. نسخه‌های بتا نیز برای کاربران Business و Enterprise در دسترس است. OpenAI قول داده که نسخه‌های ویندوز، iOS و اندروید «به زودی» از راه خواهند رسید.

اما یک نکته جالب که در Hacker News کشف شد: OpenAI برای ترغیب کاربران به استفاده از اطلس، یک پیشنهاد ویژه در نظر گرفته است. اگر اطلس را به عنوان مرورگر پیش‌فرض خود تنظیم کنید، به مدت ۷ روز محدودیت‌های استفاده از ChatGPT (مانند تعداد پیام‌ها، آپلود فایل و تحلیل داده) برای شما افزایش می‌یابد. این یک ترفند رشد (Growth Hack) هوشمندانه برای ربودن کاربران از کروم است.

ساخته شده بر پایه کرومیوم (LMAO)

بله، همانطور که بسیاری حدس می‌زدند و در اسناد پشتیبانی OpenAI نیز تأیید شده، مرورگر ChatGPT Atlas بر پایه پروژه متن‌باز کرومیوم (Chromium) ساخته شده است. این همان موتوری است که گوگل کروم، مایکروسافت اج، اپرا و بسیاری دیگر از مرورگرها از آن استفاده می‌کنند.

این یک تصمیم هوشمندانه است زیرا:

1. سازگاری: اطلس بلافاصله با تمام وب‌سایت‌ها سازگار است.

2. اکستنشن‌ها: از تمام افزونه‌های محبوب کروم پشتیبانی می‌کند.

3. ابزارهای توسعه‌دهنده: شامل ابزارهای توسعه‌دهنده (Dev Tools) کامل کروم است.

با این حال، برخی کاربران در Hacker News اشاره کرده‌اند که OpenAI در بخش “About” مرورگر خود هیچ اشاره‌ای به کرومیوم نکرده است، که با توجه به الزامات لایسنس BSD کرومیوم برای ذکر نام، کمی عجیب به نظر می‌رسد.

مقایسه ChatGPT Atlas با Google Chrome و رقبا

برای درک بهتر جایگاه اطلس، بیایید آن را در یک جدول با اصلی‌ترین رقیب گوگل کروم و دیگر مرورگرهای هوش مصنوعی مقایسه کنیم:

این رقابت البته محدود به این سه گزینه نیست. اخیراً شاهد اضافه شدن موتور جستجوی Perplexity در فایرفاکس نیز بوده‌ایم که نشان می‌دهد دوران هوش مصنوعی در مرورگرها رسماً آغاز شده است.

واکنش‌ها و نگرانی‌های جامعه فناوری: سقوط سهام گوگل تا پرستار بچه دیجیتال!

همانطور که انتظار می‌رفت، عرضه اطلس با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. اولین واکنش، در بازار سهام دیده شد؛ جایی که سهام گوگل (آلفابت) پس از معرفی این رقیب جدی، با افت محسوسی مواجه شد.

اما در جوامعی مانند Reddit و Hacker News، در کنار هیجان اولیه، نگرانی‌های جدی نیز مطرح شده که نشان می‌دهد مسیر OpenAI برای جلب اعتماد کاربران چندان هموار نخواهد بود.

۱. کابوس حریم خصوصی یا آینده وب؟

بزرگترین نگرانی کاربران، حریم خصوصی در هوش مصنوعی است. اطلس هنگام نصب، برای وارد کردن تنظیمات شما از کروم، درخواست دسترسی به Keychain (برای رمزهای عبور) و Full Disk Access (دسترسی کامل به هارد) می‌کند که بسیاری از کاربران را ترسانده است.

هرچند OpenAI گزینه‌های کنترلی زیادی (مانند حالت Incognito، خاموش کردن حافظه، و دکمه “عدم دسترسی به صفحه” در نوار آدرس) فراهم کرده و ادعا می‌کند که داده‌های وبگردی به طور پیش‌فرض برای آموزش مدل‌ها استفاده نمی‌شوند (مگر اینکه کاربر صراحتاً اجازه دهد)، اما نگرانی‌ها درباره حملات «تزریق پرامپت» (Prompt Injection) جدی است. خود OpenAI نیز در بلاگ رسمی‌اش هشدار داده که حالت ایجنت در برابر “دستورالعمل‌های مخرب پنهان” آسیب‌پذیر است.

۲. پرستار بچه دیجیتال: سانسور شدید محتوا

یکی از اولین چیزهایی که کاربران کشف کردند، محدودیت‌های محتوایی شدید اطلس بود. گزارش‌های متعدد و اسکرین‌شات‌های کاربران در ردیت نشان می‌دهد که این مرورگر از باز کردن یا جستجوی وب‌سایت‌های بزرگسالان (Pornography) خودداری می‌کند و آن را نقض سیاست‌های ایمنی خود می‌داند.

این رویکرد محافظه‌کارانه و سانسورچی، باعث شده بسیاری آن را «پرستار بچه دیجیتال» (Digital Nanny) بنامند و این سوال را مطرح کنند که آیا یک مرورگر (که دروازه ما به اینترنت آزاد است) باید تصمیم بگیرد که کاربر چه محتوایی را می‌تواند ببیند؟

۳. انحصار مک‌اواس و ناامیدی کاربران ویندوز

عرضه اولیه اطلس فقط برای سیستم‌عامل macOS، بسیاری از کاربران ویندوز را ناامید کرده است. این موضوع با توجه به اینکه مایکروسافت (صاحب ویندوز) بزرگترین سرمایه‌گذار OpenAI است، بسیار کنایه‌آمیز تلقی شده. این تصمیم، استراتژی OpenAI را برای جذب کاربران اولیه از اکوسیستم اپل نشان می‌دهد؛ اکوسیستمی که خود نیز با شایعاتی پیرامون توسعه موتور جستجو اپل درگیر این رقابت است.

نتیجه‌گیری: یک قدم جسورانه به سوی آینده‌ای نامعلوم

شکی نیست که مرورگر ChatGPT Atlas محصولی جسورانه و آینده‌نگرانه است. این مرورگر صرفاً یک ابزار جدید نیست، بلکه بیانیه‌ای قدرتمند از سوی OpenAI برای بازتعریف نحوه تعامل ما با اینترنت است. ویژگی‌هایی مانند «حالت ایجنت»، که بخشی از اکوسیستم بزرگتر ابزارهایی چون ایجنت کیت OpenAI است، پتانسیل این را دارند که بهره‌وری ما را به سطح جدیدی برسانند و ما را از کارهای تکراری و خسته‌کننده نجات دهند.

با این حال، این مسیر پر از چالش است. نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، امنیت (مخصوصاً حملات تزریق پرامپت)، سانسور شدید محتوا و وابستگی به یک اکوسیستم بسته، موانع بزرگی هستند که اطلس باید بر آن‌ها غلبه کند. آیا کاربران حاضرند کنترل وبگردی خود را به یک هوش مصنوعی بسپارند؟ آیا OpenAI می‌تواند اعتماد لازم را جلب کند؟ پاسخ این سوالات، سرنوشت این رقابت جذاب را مشخص خواهد کرد. ما در هوشیوز این تحولات را از نزدیک دنبال خواهیم کرد.

منبع: OpenAI Blog و گزارش‌های BBC و بحث‌های کاربران در Reddit و Hacker News.