بررسی انواع روش‌های جذب سرمایه در کسب‌وکارهای فناورانه
کسب‌وکارهای نوپا هر سال صدها میلیارد دلار جذب سرمایه می‌کنند، برای مثال در سال ۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری جهانی در استارتاپ‌ها به ۸۵ میلیارد دلار رسید.آیا می‌دانید چگونه می‌توانید برای کسب‌وکار خود سرمایه جذب کنید؟ جریان نقدینگی اغلب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای یک شرکت نوپا است و جذب سرمایه می‌تواند تفاوت میان رشد یک استارتاپ و […] نوشته بررسی انواع روش‌های جذب سرمایه در کسب‌وکارهای فناورانه اولین بار در تک ناک - اخبار تکنولوژی روز جهان و ایران. پدیدار شد.
کسب‌وکارهای نوپا هر سال صدها میلیارد دلار جذب سرمایه می‌کنند، برای مثال در سال ۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری جهانی در استارتاپ‌ها به ۸۵ میلیارد دلار رسید.آیا می‌دانید چگونه می‌توانید برای کسب‌وکار خود سرمایه جذب کنید؟
جریان نقدینگی اغلب یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها برای یک شرکت نوپا است و جذب سرمایه می‌تواند تفاوت میان رشد یک استارتاپ و بقای سخت آن را رقم بزند. امروز در این مقاله از تک‌ناک قصد داریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم.
جذب سرمایه چیست؟
تعریف جذب سرمایه (Capital Raising) به فرآیندی اشاره دارد که در آن یک شرکت از منابع خارجی برای تأمین مالی اهداف استراتژیک خود استفاده می‌کند؛ اهدافی مانند سرمایه‌گذاری برای توسعه کسب‌وکار خود یا سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیگر، مانند ادغام و تملیک (M&A)، مشارکت‌های مشترک (Joint Ventures) و شراکت‌های استراتژیک.
جذب سرمایه از کجا تامین می‌شود؟
در گذشته، بانک‌ها مقصد اصلی شرکت‌ها برای دریافت وام (بدهی) بودند، اما نیاز گسترده به جذب سرمایه باعث شده گزینه‌های متنوعی برای شرکت‌ها در هر اندازه‌ای به وجود آید.
بیشتر منابع زیر برای جذب سرمایه، هم بدهی و هم سرمایه (equity) را پوشش می‌دهند، البته جزئیات به نوع نهاد تأمین‌کننده بستگی دارد.
بانک‌ها
بانک‌ها همچنان یکی از رایج‌ترین منابع جذب سرمایه برای شرکت‌ها هستند، به‌ویژه زمانی که شرکت سابقه خوبی نزد بانک دارد. جذب سرمایه از طریق واگذاری سهام نزد بانک‌ها نیز ممکن است، اما بسیار کمتر رایج است.
بدهی خصوصی
بدهی خصوصی – یعنی بدهی‌هایی که توسط موسسات مالی غیر دولتی تأمین می‌شوند – طی یک دهه گذشته رشد زیادی داشته است. البته، نرخ بهره این وام‌ها معمولاً از ۶ تا ۷ درصد شروع می‌شود.
سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity)
با توجه به اینکه شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی حدود ۲ تریلیون دلار سرمایه آماده برای سرمایه‌گذاری (dry powder) دارند، این نوع سرمایه‌گذاری، فرصت بسیار مناسبی برای شرکت‌ها در هر اندازه برای جذب سرمایه از طریق فروش سهام است.
سرمایه‌گذاران فرشته / سرمایه‌گذاران بذری / سرمایه‌گذاری جسورانه (Venture Capital)
این نوع سرمایه‌گذاری‌ها معمولاً در ازای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های کوچک و در حال رشد سریع، سهام دریافت می‌کنند و گاهی یک مؤلفه بدهی هم به آن افزوده می‌شود. یکی از مزایای مهم این نوع سرمایه‌گذاری، دسترسی به شبکه ارتباطی و تخصص سرمایه‌گذاران است.
چگونه استارتاپ‌ها سرمایه جذب می‌کنند؟
همه استارتاپ‌ها برای توسعه محصولات، استخدام نیرو، بازاریابی خدمات و گسترش عملیات خود نیاز به سرمایه دارند. اما یک استارتاپ چگونه تأمین مالی می‌شود؟
پاسخ به مرحله رشد فعلی استارتاپ شما بستگی دارد. هر نوع تأمین مالی برای مرحله‌ای خاص از توسعه مناسب‌تر است. برای مثال، بوت‌استرپینگ (Self-funding) یا کراودفاندینگ (Crowdfunding) برای شرکت‌های در مراحل ابتدایی مناسب هستند، در حالی که وقتی زمان رشد سریع فرا می‌رسد، ممکن است جذب سرمایه از طریق سرمایه‌گذاران جسور (VC) بهترین گزینه باشد.
در ادامه به روش‌های متداول جذب سرمایه برای استارتاپ‌ها می‌پردازیم:
سرمایه‌گذاری شخصی (Self-Funding)
بسیاری از کارآفرینان با سرمایه شخصی خود کسب‌وکار را آغاز می‌کنند. این روش که به «بوت‌استرپینگ» معروف است، باعث حفظ کنترل کامل و استقلال از سرمایه‌گذاران خارجی می‌شود.
خانواده و دوستان
شبکه‌های شخصی معمولاً اولین منبع سرمایه خارجی هستند. در این روش باید توافق‌نامه‌ای روشن تنظیم شود تا در آینده از بروز اختلاف جلوگیری شود.
سرمایه‌گذاران فرشته (Angel Investors)
این افراد معمولاً سرمایه‌گذاران با ارزش خالص بالا هستند که در مراحل اولیه کسب‌وکار سرمایه‌گذاری کرده و در ازای آن سهمی از شرکت را دریافت می‌کنند.
سرمایه‌گذاران جسور (Venture Capital)
سرمایه‌گذاران جسور، سرمایه‌گذارانی حرفه‌ای هستند که با پول دیگران سرمایه‌گذاری می‌کنند. این روش برای شرکت‌هایی با پتانسیل رشد بالا مناسب است اما معمولاً با واگذاری سهم زیاد و دخالت در تصمیم‌گیری همراه است.
شتاب‌دهنده‌ها (Startup Accelerators)
برنامه‌های فشرده‌ای هستند که طی چند ماه آموزش، منابع و مربی‌گری در اختیار بنیان‌گذاران قرار می‌دهند. در ازای این خدمات، درصدی از سهام دریافت می‌کنند. از شناخته‌شده‌ترین شتاب‌دهنده‌ها می‌توان به Techstars اشاره کرد.
کراودفاندینگ
پلتفرم‌هایی مانند Kickstarter و Indiegogo به کارآفرینان امکان می‌دهند تا ایده‌هایشان را معرفی کرده و از مردم سرمایه جذب کنند. این روش می‌تواند نقش تبلیغاتی هم داشته باشد.
کمک‌هزینه‌ها و رقابت‌ها
دولت‌ها، دانشگاه‌ها و مؤسسات خصوصی برنامه‌هایی برای جذب سرمایه برای استارتاپ از طریق کمک‌هزینه‌ها یا مسابقات برگزار می‌کنند.
وام بانکی و اعتبار
وام‌های سنتی هم گزینه‌ای برای استارتاپ‌هایی با برنامه مالی دقیق هستند، اما بازپرداخت آن‌ها با بهره همراه است.
گزینه‌های مختلف جذب سرمایه برای استارتاپ
۱. کراودفاندینگ
مزایا
- بدون واگذاری سهام (non-dilutive)
- سنجش تقاضای بازار
- ایجاد هیاهو و جذب مشتریان اولیه
چالش‌ها
- نیاز به زمان و تلاش برای کمپین موفق
- وابستگی به استقبال عمومی
۲. سرمایه‌گذاران
سرمایه‌گذاران فرشته: مناسب برای مراحل اولیه
سرمایه‌گذاران جسور (VC): مناسب برای مرحله رشد و گسترش
مزایا
- دسترسی به شبکه‌ها و تخصص
- تامین سرمایه زیاد
چالش‌ها
- کاهش کنترل
- واگذاری سهم مالکیت
۳. طرح‌های سرمایه‌گذاری دولتی (Venture Schemes)
برنامه‌هایی از سوی دولت برای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که در ازای سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین برخی شرکت‌های بزرگ نیز برنامه‌های سرمایه‌گذاری دارند.
مزایا
- دسترسی به منابع مالی گسترده
- دریافت راهنمایی و مربی‌گری
چالش‌ها
- رقابت بالا
- واگذاری سهام و بخشی از کنترل
۴. کمک‌هزینه‌ها (Grants)
کمک‌هزینه‌هایی که معمولاً توسط دولت‌ها، بنیادها یا شرکت‌ها اعطا می‌شود و نیاز به بازپرداخت ندارند.
مزایا
- بدون واگذاری سهام
- هدفمند بودن (برای گروه‌ها یا صنایع خاص)
چالش‌ها
- فرآیند درخواست رقابتی و طولانی
- محدودیت در نحوه استفاده از بودجه
اشتباهات رایج در جذب سرمایه
جذب سرمایه یک فرآیند حیاتی برای هر کسب‌وکاری است که قصد رشد و شکوفایی دارد. با این حال، این فرآیند با چالش‌هایی همراه است که می‌توانند حتی آماده‌ترین شرکت‌ها را نیز از مسیر خارج کنند. در اینجا، برخی از اشتباهات رایج در جذب سرمایه را بررسی می‌کنیم و بینشی درباره نحوه مقابله با آن‌ها ارائه می‌دهیم.
آمادگی مالی ضعیف
یکی از مهم‌ترین اشتباهاتی که کسب‌وکارها مرتکب می‌شوند، ناتوانی در آماده‌سازی مناسب اسناد مالی‌شان است. سرمایه‌گذاران انتظار شفافیت و وضوح در وضعیت مالی شرکت دارند، از جمله صورت‌های سود و زیان، پیش‌بینی جریان نقدی و ترازنامه‌ها.
اطلاعات مالی نادرست یا ناقص می‌تواند منجر به بی‌اعتمادی میان سرمایه‌گذاران بالقوه شود. سرمایه‌گذاران ممکن است به شاخص‌ها و پیش‌بینی‌های مالی برای ارزیابی میزان سودآوری سرمایه‌گذاری‌شان نیاز داشته باشند. بدون آمادگی مناسب، شرکت‌ها ممکن است در پاسخ‌گویی مطمئن و دقیق دچار مشکل شوند.
مشاوره با متخصصان مالی می‌تواند به اطمینان از صحت و تطابق اسناد مالی کمک کند. ارائه پیش‌بینی‌های مالی واقع‌گرایانه می‌تواند رشد بالقوه و پایداری کسب‌وکار را نشان دهد.
ارزش‌گذاری غیرواقعی
یکی دیگر از اشتباهات رایج، تعیین ارزش غیرواقع‌بینانه برای شرکت است. بسیاری از کارآفرینان به دلیل وابستگی احساسی به کسب‌وکارشان، ممکن است ارزش آن را بر اساس احساسات شخصی و نه شاخص‌های عینی، بیشتر از حد واقعی برآورد کنند.
ارزش‌گذاری بالاتر از حد منطقی می‌تواند سرمایه‌گذاران بالقوه را که به دنبال بازده منصفانه هستند، منصرف کند. ارزش‌گذاری بیش از حد در مراحل اولیه می‌تواند در دوره‌های بعدی تأمین مالی مشکلات جدی ایجاد کند و حتی منجر به کاهش ارزش شرکت (Down Round) شود که به اعتبار آن لطمه می‌زند.
برای جلوگیری از ارزش‌گذاری بیش از حد، تحقیق جامعی درباره صنعت انجام دهید تا ارزش منصفانه‌ای بر اساس شرکت‌های مشابه به دست آورید. تعامل با سرمایه‌گذاران بالقوه برای درک دیدگاه آن‌ها درباره ارزش‌گذاری می‌تواند به تنظیم انتظارات واقع‌بینانه کمک کند.
انتخاب سرمایه‌گذاران نامناسب
انتخاب سرمایه‌گذاران مناسب برای موفقیت در جذب سرمایه بسیار مهم است. همکاری با سرمایه‌گذارانی که با چشم‌انداز یا ارزش‌های شرکت هم‌راستا نیستند، می‌تواند به سوءتفاهم و درگیری منجر شود.
سرمایه‌گذارانی که درک درستی از صنعت ندارند، ممکن است نتوانند راهنمایی یا منابع لازم برای رشد شرکت را فراهم کنند. اهداف ناهماهنگ نیز می‌تواند باعث اصطکاک در تصمیم‌گیری‌ها شده و در نهایت مانع رشد و پیشرفت شود.
برای جلوگیری از انتخاب سرمایه‌گذاران نامناسب، معیارهای مشخصی برای شناسایی ویژگی‌ها و ارزش‌های مورد انتظار در یک سرمایه‌گذار تعیین کنید، مانند تجربه در صنعت یا چشم‌انداز مشترک. سوابق سرمایه‌گذاران بالقوه و سرمایه‌گذاری‌های قبلی آن‌ها را بررسی کرده و از هم‌خوانی آن اطمینان حاصل کنید.
اتکای بیش‌از‌حد به یک منبع تامین مالی
وابستگی بیش از حد به یک منبع سرمایه‌گذاری، ریسک بزرگی محسوب می‌شود. این وابستگی می‌تواند شرکت را در برابر تغییر نگرش سرمایه‌گذار یا شرایط اقتصادی که بر آن منبع تأثیر می‌گذارد، آسیب‌پذیر کند.
از دست دادن یک سرمایه‌گذار می‌تواند مشکلات جدی در جریان نقدی ایجاد کند و ثبات شرکت را به خطر بیندازد. علاوه بر این، تمرکز بر یک منبع تأمین مالی می‌تواند نوآوری و رشد را محدود کند، به‌ویژه اگر آن منبع ظرفیت سرمایه‌گذاری محدودی داشته باشد.
برای کاهش ریسک، به‌طور فعال مسیرهای تأمین مالی متنوعی مانند سرمایه‌گذاران فرشته، سرمایه‌گذاری خطرپذیر، تأمین مالی جمعی (crowdfunding) و کمک‌هزینه‌ها (grants) را دنبال کنید. ایجاد یک شبکه از سرمایه‌گذاران بالقوه می‌تواند فرصت‌های تأمین مالی گسترده‌تری نسبت به یک نهاد واحد فراهم آورد.
جمع‌بندی
جذب سرمایه یکی از کلیدی‌ترین مراحل برای رشد و بقای استارتاپ‌هاست. منابع مالی می‌توانند از بانک‌ها، سرمایه‌گذاران خصوصی، سرمایه‌گذاران فرشته، صندوق‌های جسورانه، شتاب‌دهنده‌ها، کراودفاندینگ، کمک‌هزینه‌های دولتی یا رقابت‌های استارتاپی تأمین شوند. انتخاب روش مناسب، به مرحله رشد کسب‌وکار بستگی دارد.
هر روش مزایا و چالش‌های خاص خود را دارد: از کنترل کامل در خود تأمینی (Self-funding) گرفته تا دسترسی به شبکه و تخصص سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری جسورانه. در این مسیر، اشتباهاتی مانند آمادگی مالی ضعیف، ارزش‌گذاری غیرواقعی، انتخاب سرمایه‌گذار نامناسب و اتکای بیش از حد به یک منبع، می‌توانند مانع موفقیت شوند.
تنوع‌بخشی به منابع تأمین مالی، داشتن اسناد مالی شفاف و واقع‌گرایی در ارزش‌گذاری، از اصول حیاتی برای جذب سرمایه موفق هستند.
نوشته بررسی انواع روش‌های جذب سرمایه در کسب‌وکارهای فناورانه اولین بار در تک ناک - اخبار تکنولوژی روز جهان و ایران. پدیدار شد.
واکنش شما چیست؟
