آینده هوش مصنوعی از نگاه دانشمندان؛ آیا 6 ماه دیگر به تکینگی خواهیم رسید؟!

از زمانی که مدل‌های زبانی بزرگ (LLMها) گویی به هر گوشه و کنار زندگی دیجیتال ما نفوذ کرده‌اند، دانشمندان، کارشناسان، رهبران صنایع و تقریباً هر شخص دیگری، دیدگاه خاص خود را درباره هوش مصنوعی و مسیر حرکت آن پیدا کرده است. این پدیده نوظهور، بحث‌های داغی را در مورد آینده هوش مصنوعی رقم زده و گمانه‌زنی‌های متفاوتی را به همراه داشته است. درک این پیش‌بینی‌ها و روندهای احتمالی، برای آمادگی در برابر تحولات شگرفی که پیش روی جامعه بشری قرار دارد، ضروری است. با ما در دیجی رو همراه باشید.

برخی از پژوهشگرانی که ظهور هوش ماشینی را مورد مطالعه قرار داده‌اند، معتقدند که “تکینگی” (Singularity) ممکن است ظرف چند دهه آینده رخ دهد (منظور از تکینگی، نقطه نظری است که در آن هوش ماشین از هوش انسان پیشی می‌گیرد). این دیدگاه، هر چند برای برخی نگران کننده و برای برخی دیگر هیجان‌انگیز است، نشان دهنده سرعت پیشرفت در این حوزه و شفگت‌انگیز بودن آینده هوش مصنوعی است. در آن سوی طیف پیش‌بینی‌ها، مدیرعامل شرکت Anthropic قرار دارد که معتقد است ما درست در آستانه این تحول قرار داریم و شاید تنها حدود 6 ماه دیگر تا وقوع آن باقی مانده باشد! چنین اظهارنظرهای جسورانه‌ای، اهمیت بررسی دقیق‌تر آینده هوش مصنوعی را دوچندان می‌کند.

به تازگی، یک تحلیل جدید با بررسی دقیق “8590 پیش‌بینی از دانشمندان، کارآفرینان برجسته و جامعه کاربران فناوری” سعی در معنا بخشیدن به انبوه پیش‌بینی‌های گیج کننده موجود در مورد هوش مصنوعی و ردیابی تغییرات این پیش‌بینی‌ها در طول زمان داشته است. این تحقیق کلان توسط یک موسسه پژوهشی به نام AIMultiple انجام شده که فناوری‌های جدید را با استفاده از تکنیک‌های تحلیل داده قوی ارزیابی می‌کند. یافته‌های این تحقیق، چشم‌انداز روشن‌تری از آینده هوش مصنوعی و انتظارات متخصصان این حوزه ارائه می‌دهد.

اگر چه این نظرسنجی به آستانه‌های مختلف هوش مصنوعی (مانند هوش مصنوعی عمومی (AGI) و ابرهوش مصنوعی) توجه دارد، رهبران صنعت هوش مصنوعی در مجموع نسبت به پیش‌بینی‌های خود خوش‌بین‌تر بوده‌اند. با این حال، اکثر پاسخ‌دهندگان معتقد بودند که هوش مصنوعی عمومی (AGI) به احتمال زیاد طی نیم قرن آینده ظهور خواهد کرد. AGI به آن دسته از سیستم‌های هوش مصنوعی اطلاق می‌شود که قادر به درک، یادگیری و اجرای وظایف فکری در سطح انسان یا فراتر از آن هستند. دستیابی به این سطح از هوش، بدون شک آینده هوش مصنوعی را دگرگون خواهد ساخت.

با این حال، جدول زمانی برای ظهور AGI و تکینگی، با ورود اولین مدل‌های زبانی بزرگ (LLMها) طی چند سال گذشته، اساساً تغییر کرده است. این مدل‌ها با توانایی خود در تولید متن، ترجمه زبان‌ها، نوشتن انواع مختلف محتوای خلاقانه و پاسخگویی به سوالات به شیوه‌ای آموزنده، انقلابی در حوزه هوش مصنوعی ایجاد کرده‌اند و انتظارات از آینده هوش مصنوعی را به شدت تحت تأثیر قرار داده‌اند.

این گزارش بیان می‌کند:

نظرسنجی‌های فعلی از پژوهشگران هوش مصنوعی، ظهور AGI را حدود سال 2040 میلادی پیش‌بینی می‌کنند. با این حال، تنها چند سال قبل از پیشرفت‌های سریع در مدل‌های زبانی بزرگ (LLMها)، دانشمندان آن را حدود سال 2060 پیش‌بینی می‌کردند. کارآفرینان حتی خوش‌بین‌تر هستند و آن را حدود سال 2030 پیش‌بینی می‌کنند.

این تغییر قابل توجه در بازه زمانی پیش‌بینی‌شده، نشان دهنده شتاب فزاینده تحقیقات و توسعه در زمینه آینده هوش مصنوعی است.

تحلیل کلان همچنین چند بینش در مورد اینکه چرا بسیاری از کارشناسان معتقدند AGI اجتناب‌ناپذیر است، ارائه می‌دهد. اولین ایده این است که برخلاف هوش انسانی، به نظر نمی‌رسد هوش ماشینی هیچ محدودیتی داشته باشد؛ حداقل، تا کنون هیچ محدودیتی کشف نشده است. با دو برابر شدن قدرت محاسباتی در هر 18 ماه (مفهومی که در محافل مهندسی کامپیوتر به عنوان قانون مور شناخته می‌شود)، LLMها باید به سرعت بتوانند به آستانه محاسبات در ثانیه‌ای برسند که با هوش انسانی برابری می‌کند.

این پیشرفت مستمر در قدرت پردازش، یکی از پایه‌های اصلی خوش‌بینی نسبت به آینده هوش مصنوعی و دستیابی به AGI است. گزارش همچنین بیان می‌کند که اگر محاسبات به نوعی با مانع مهندسی مواجه شود، محاسبات کوانتومی احتمالاً می‌تواند به جبران این کمبود کمک کند. کامپیوترهای کوانتومی با توانایی پردازش اطلاعات به روشی کاملاً متفاوت، می‌توانند جهشی عظیم در توانایی‌های هوش مصنوعی ایجاد کرده و آینده هوش مصنوعی را به سمت افق‌های جدیدی هدایت نمایند.

در گزارش آمده است:

سیاری از کارشناسان معتقدند که قانون مور در دهه جاری به پایان خود نزدیک می‌شود. ماهیت منحصر به فرد محاسبات کوانتومی می‌تواند برای آموزش کارآمد شبکه‌های عصبی، که در حال حاضر محبوب‌ترین معماری هوش مصنوعی در کاربردهای تجاری هستند، مورد استفاده قرار گیرد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی که بر روی کامپیوترهای کوانتومی پایدار اجرا می‌شوند، شانس باز کردن قفل تکینگی را دارند.

این هم‌افزایی بالقوه بین هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی، یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های آینده هوش مصنوعی است.

با این حال، همه فکر نمی‌کنند که AGI یک قطعیت مسلم باشد. برخی از کارشناسان استدلال می‌کنند که هوش انسانی چندوجهی‌تر از آن چیزی است که تعریف فعلی AGI توصیف می‌کند. به عنوان مثال، برخی از کارشناسان هوش مصنوعی، ذهن انسان را بر حسب هشت نوع هوش در نظر می‌گیرند که “هوش منطقی-ریاضی” تنها یکی از آن‌هاست (در کنار آن، به عنوان مثال، هوش بین فردی، درون فردی و وجودی نیز وجود دارد). این دیدگاه پیچیده‌تر نسبت به هوش انسانی، چالش‌های پیش روی توسعه AGI و شکل‌گیری آینده هوش مصنوعی را برجسته می‌کند.

یان لیکان (Yann LeCun)، از پیشگامان یادگیری عمیق، فکر می‌کند که AGI باید به “هوش ماشینی پیشرفته” تغییر نام دهد و استدلال می‌کند که هوش انسانی بیش از حد تخصصی بوده و امکان شبیه‌سازی کردن آن بسیار سخت است. گزارش همچنین نشان می‌دهد که اگر چه هوش مصنوعی می‌تواند ابزار مهمی در کشف‌های جدید باشد، اما نمی‌تواند این کشف‌ها را به تنهایی انجام دهد. در واقع، همکاری بین انسان و ماشین، کلید موفقیت در آینده هوش مصنوعی خواهد بود.

گزارش می‌افزاید:

هوش بیشتر می‌تواند منجر به آزمایش‌های بهتر طراحی‌شده و مدیریت‌شده شود و امکان کشف بیشتر در هر آزمایش را فراهم کند. حتی بهترین ماشین تحلیل‌گر داده‌های موجود نیز ممکن است نتواند درمانی برای سرطان پیدا کند.

این نکته مهمی است که به ما یادآوری می‌کند آینده هوش مصنوعی نه تنها به توانایی‌های محاسباتی، بلکه به خلاقیت، شهود و هدف‌گذاری انسانی نیز وابسته است.

اگر چه پیش‌بینی‌های فردی کارشناسان و دانشمندان در مورد AGI در یک بازه زمانی حدود نیم قرنی متفاوت است، پیام واضح است: جامعه بشری به ناچار در نتیجه این الگوریتم‌ها با تغییرات باورنکردنی مواجه خواهد شد. آینده هوش مصنوعی نه یک احتمال دور، بلکه یک واقعیت در حال شکل‌گیری است که نیاز به توجه، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق دارد.

آیا این تغییرات خوب خواهند بود یا بد؟ خب، این به ما بستگی دارد. نحوه هدایت و استفاده از این فناوری قدرتمند، تعیین کننده تأثیرات آن بر آینده هوش مصنوعی و در نهایت، آینده بشریت خواهد بود. آگاهی، مسئولیت‌پذیری و همکاری جهانی برای مواجهه با چالش‌ها و بهره‌برداری از فرصت‌های بی‌نظیر آینده هوش مصنوعی ضروری است.