استراتژی چین برای توسعه زیرساخت‌های بلاکچین چیست؟

در اکتبر ۲۰۱۹، رئیس‌جمهور چین، شی جین پینگ، اظهار داشت: «ما باید بلاکچین را به عنوان یک دستاورد مهم برای نوآوری مستقل در فناوری‌های اصلی تلقی کنیم، جهت‌گیری اصلی را روشن کنیم، سرمایه‌گذاری‌ها را افزایش دهیم و توسعه فناوری بلاکچین را تسریع کنیم.» طبق مطالعه‌ای که در Journal of Physics: Conference Series منتشر شده است، این سخنرانی عدم قطعیت پیرامون توسعه فناوری بلاکچین در چین را برطرف کرد و سیگنالی قوی داد که دولت مرکزی از این حوزه حمایت کرده و منابع بیشتری به آن اختصاص خواهد داد. همچنین، بر اساس مطالعه‌ای که در Research in International Business and Finance منتشر شده است، پس از این سخنرانی، حزب کمونیست چین تصمیم گرفت داده‌ها را به عنوان یک عامل تولید، در کنار ورودی‌های سنتی مانند کار و سرمایه، به رسمیت بشناسد.

بلاکچین به عنوان یک استراتژی ملی چین

یکی از اجزای کلیدی استراتژی بلاکچین چین، شبکه خدمات مبتنی بر بلاکچین (BSN) است که در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد. طبق گزارشی از CoinDesk در مارس ۲۰۲۱، BSN یک چارچوب تحت کنترل دولت برای توسعه‌دهندگان بلاکچین ارائه می‌دهد که از برنامه‌هایی که بر روی چندین شبکه بلاکچین ساخته می‌شوند، پشتیبانی می‌کند. این سیستم دو نسخه دارد: یکی برای کاربران داخل چین و دیگری برای توسعه‌دهندگان بین‌المللی.

قابل‌توجه است که نسخه داخلی BSN به مقامات اجازه می‌دهد در صورت لزوم، کل بلاکچین‌ها را سانسور یا حذف کنند. یفان هه، مدیرعامل شرکت Red Date، که پشت پروژه BSN قرار دارد، در مصاحبه‌ای با CoinDesk اظهار داشت: «اگر آنها کار اشتباهی انجام دهند، می‌توانیم کل زنجیره را حذف کنیم.»

در مارس ۲۰۲۱، دولت چین رسماً توسعه بلاکچین را به استراتژی ملی خود با تصویب برنامه پنج‌ساله چهاردهم (۲۰۲۱-۲۰۲۵) وارد کرد. این برنامه شامل ابتکارات توسعه صنعت بلاکچین برای ۲۹ استان و شهر در سراسر کشور است. این اقدام با هدف افزایش رقابت‌پذیری جهانی چین در بخش‌های اقتصادی حیاتی، از طریق چیزی است که مقامات آن را “بلاکچین به سبک چینی” می‌نامند – بلاکچینی بدون ارزهای دیجیتال. این اطلاعات بر اساس مقاله‌ای که در مجله Big Data & Society منتشر شده، آمده است.

توسعه زیرساخت بلاکچین شهری در شانگهای

در ۳۱ ژوئیه ۲۰۲۳، شهر شانگهای طرحی را برای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال بلاکچین شهری خود برای دوره ۲۰۲۳-۲۰۲۵ صادر کرد. این طرح با هدف تقویت کاربردهای بلاکچین در اقتصاد و حکمرانی شانگهای، حمایت از امور شهری، و هماهنگی منابع در دلتا رود یانگ‌تسه برای ایجاد یک مرکز بین‌المللی بلاکچین ارائه شده است،

دولت چین به بلاکچین از منظر «تکنو-سولوشنیسم دولتی» نگاه می‌کند؛ ابزاری فناورانه برای افزایش رقابت‌پذیری ملی و مدرن‌سازی کشاورزی. این رویکرد با اهداف ملی کلان، از جمله آنچه که مقامات چینی آن را «احیای ملی» می‌نامند، همسو است. این دیدگاه در تضاد با جنبش بلاکچین سایفرپانک غربی است که تمرکز آن بر غیرمتمرکزسازی و رهایی از کنترل دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ است، بر اساس مقاله‌ای که در Big Data & Society منتشر شده است.

سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری‌های دولتی در بلاکچین

طبق اخبار مختلف منتشر شده در وب‌سایت دولت چین، این کشور فناوری بلاکچین را در بخش‌های مختلف یکپارچه می‌کند. از جمله این بخش‌ها، در سال ۲۰۲۴، چین از بلاکچین برای تقویت تجارت خارجی، توسعه اجتماعی و اقتصادی، بخش تجارت دیجیتال، و ایجاد زیرساخت‌های اطلاعاتی جدید استفاده می‌کند. همچنین، دادگاه‌های تمام سطوح در حال بررسی استفاده از بلاکچین برای بهبود فرایندهای قضایی هستند. این یکپارچه‌سازی در کنار دیگر فناوری‌های پیشرفته مانند 5G، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و تحلیل کلان‌داده‌ها در حال انجام است.

در ماه مه ۲۰۲۳، چین یک مرکز ملی پژوهش بلاکچین تأسیس کرد که هدف آن آموزش حداقل ۵۰۰ هزار متخصص بلاکچین برای کشور است. برای مقایسه، طبق داده‌های وب‌سایت Developer Report، در حال حاضر تنها حدود ۲۶ هزار توسعه‌دهنده بلاکچین فعال در سراسر جهان وجود دارد.

در اوت ۲۰۲۳، در اجلاس هانگژو، مقامات از یک پلتفرم تبادل داده مبتنی بر بلاکچین رونمایی کردند. Hangzhou Data Exchange از فناوری دفتر کل توزیع‌شده استفاده می‌کند تا معاملات داده‌های فناوری اطلاعات شرکت‌ها را ممکن سازد و سیستمی برای معاملات غیرقابل تغییر و قابل ردیابی فراهم کند. طبق گزارشی از China News Network، بیش از ۳۰۰ شرکت، از جمله علی‌بابا کلود و هواوی، در رونمایی اولیه این پلتفرم شرکت کردند.

در دسامبر ۲۰۲۳، وزارت امنیت عمومی چین پلتفرم RealDID را راه‌اندازی کرد که یک پلتفرم مبتنی بر بلاکچین برای احراز هویت واقعی ۱.۴ میلیارد شهروند چین است. هدف این سیستم ارائه نوعی «نیمه‌ناشناسی» است که در آن کاربران می‌توانند با استفاده از آدرس‌های DID و کلیدهای خصوصی در وب‌سایت‌ها ثبت‌نام کرده و وارد شوند، بدون اینکه هویت واقعی‌شان برای سایر کاربران و شرکت‌ها فاش شود. با این حال، دولت توانایی لینک کردن این هویت‌های دیجیتال به افراد واقعی را در مواقع ضروری حفظ می‌کند، طبق گزارشی از CoinDesk.

بلاکچین به عنوان محرک ابتکار کمربند و جاده

در ۳۰ مارس ۲۰۲۴، چین برنامه ملی کلیدی تحقیق و توسعه خود را برای یک پلتفرم زیرساخت بلاکچین با مقیاس فوق‌العاده بزرگ برای ابتکار کمربند و جاده (BRI) راه‌اندازی کرد—استراتژی جهانی چین برای گسترش نفوذ اقتصادی و سیاسی از طریق بهبود مسیرهای تجاری و زیرساخت‌ها در سراسر آسیا، اروپا و آفریقا.

ابتکار کمربند و جاده، که هزینه آن بین ۱ تا ۸ تریلیون دلار تخمین زده می‌شود، یکی از بزرگترین پروژه‌های توسعه اقتصادی در تاریخ است. این ابتکار شامل «جاده ابریشم اطلاعاتی» است که بعدی دیجیتال دارد و از کابل‌های اینترنتی اعماق دریا و ماهواره‌ها تشکیل شده است. این زیرساخت دیجیتال بر روی کریدورهای فیزیکی BRI قرار می‌گیرد و پایه‌ای برای خدمات نرم‌افزاری پیشرفته از جمله اپلیکیشن‌های بلاکچین فراهم می‌کند. ادغام عناصر فیزیکی و دیجیتال، BRI را به عنوان یک سیستم جامع از اتصال زمینی، دریایی و فضایی قرار می‌دهد که می‌تواند تجارت جهانی و همکاری اقتصادی را متحول کند، طبق مطالعه ولفگانگ لهماخر منتشر شده در Port Technology International.

«زمان آن فرا رسیده است که ژئوپلیتیک را از منظر فناوری بلاکچین ببینیم»، می‌نویسد داگلاس مک‌کالمونت، کارشناس مبارزه با جرایم مالی، در پست خود در LinkedIn. او اشاره می‌کند که «چین به زودی یک اقتصاد جهانی قدرتمند و ایزوله (موازی) ایجاد خواهد کرد تا تمام جنبه‌های مرتبط با ایالات متحده را به چالش بکشد.»

مدرن‌سازی بخش کشاورزی چین از طریق بلاکچین

وزارت کشاورزی و امور روستایی چین دستورالعمل‌هایی را صادر کرده است که سرمایه‌گذاری اجتماعی در شرکت‌های فناوری کشاورزی نوآورانه را تشویق می‌کند و تمرکز ویژه‌ای بر پژوهش‌های کلیدی فناوری کشاورزی و ترویج کاربرد بلاکچین دارد.

بخش کشاورزی چین از سیستم‌های اعتبار اجتماعی در مناطق روستایی با استفاده از فناوری بلاکچین بهره می‌برد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۰، شهر چینگ‌یوان، استان گوانگ‌دونگ، سیستمی مبتنی بر بلاکچین به نام Persimmon Points را معرفی کرد که طبق مطالعه‌ای که در Big Data & Society منتشر شده است، به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهد برای «اقدامات مثبت» امتیاز کسب کنند و برای رفتارهای منفی امتیاز از دست بدهند. داده‌ها به‌صورت شفاف بر روی یک بلاکچین عمومی ثبت می‌شوند.

نمونه دیگر، پروژه GoGoChicken است که با همکاری دولت‌های محلی و یک شرکت فناوری بلاکچین راه‌اندازی شده و از بلاکچین و دستگاه‌های اینترنت اشیا استفاده می‌کند تا کل فرایند تولید مرغ، از پرورش تا فروش، را ثبت و نظارت کند. این پروژه که به عنوان ابزاری برای کاهش فقر مطرح شده، به مصرف‌کنندگانی که به ایمنی مواد غذایی اهمیت می‌دهند و حاضرند قیمت‌های بالاتری برای محصولات قابل ردیابی بپردازند، خدمت‌رسانی می‌کند. با این حال، مقاله‌ای که در Big Data & Society منتشر شده، پرسش‌هایی درباره تأثیر این پروژه بر کنترل و توانمندسازی داده‌های کشاورزان مطرح می‌کند. این مطالعه استدلال می‌کند که «بلاکچین فرایند استخراج و بهره‌برداری از داده‌ها را تقویت می‌کند و به شرکت‌ها دسترسی و کنترل بیشتری بر اطلاعات گروه‌های آسیب‌پذیر می‌دهد.»

واکنش ایالات متحده به پیشرفت‌های بلاکچینی چین

پیشرفت سریع چین در فناوری بلاکچین نگرانی‌هایی را در ایالات متحده برانگیخته و منجر به اقداماتی قانونی شده است. طبق گزارشی از CoinDesk، در نوامبر ۲۰۲۳، قانون‌گذاران ایالات متحده قانون CLARITY Act را معرفی کردند که پیشنهاد می‌کند مقامات دولت فدرال از همکاری با شرکت‌های بلاکچینی مستقر در چین و استفاده از بلاکچین‌های مستقر در چین منع شوند. این لایحه معاملات با iFinex (شرکت مادر تتر)، The Spartan Network و The Conflux Network را ممنوع می‌کند و هدف آن جلوگیری از دسترسی خارجی به اطلاعات امنیت ملی و اطلاعات خصوصی است. این قانون همچنین از سازمان‌های ایالات متحده می‌خواهد برنامه‌ای برای مقابله با خطرات ناشی از فناوری‌های بلاکچین چین تهیه کنند.

استراتژی دوگانه چین در قبال بلاکچین

رویکرد چین نسبت به فناوری بلاکچین نشان‌دهنده یک دوگانگی استراتژیک است. در سرزمین اصلی چین، پکن شبکه‌های جهانی رمزنگاری را ممنوع کرده و در عین حال نسخه‌هایی از فناوری‌های پولی نسل بعدی را توسعه و ترویج می‌کند که کنترل بیشتری به دولت حزب کمونیست چین می‌دهد. در همین حال، از طریق هنگ‌کنگ، چین همچنان حضوری در بازارهای جهانی رمزنگاری دارد و از وضعیت ویژه اداری شهر به عنوان یک دروازه مالی بهره می‌برد. این رویکرد دوگانه به چین اجازه می‌دهد تا از پتانسیل بلاکچین بهره‌برداری کند، در حالی که کنترل سختی بر سیستم‌های مالی خود در سرزمین اصلی حفظ می‌کند.

طبق مقاله‌ای از بن شرکینگر در POLITICO، این استراتژی به چین امکان می‌دهد که «کنترل‌های مالی داخلی خود را در سرزمین اصلی اعمال کند، در حالی که از فرار سرمایه جلوگیری می‌کند و بر پتانسیل شبکه‌های جهانی رمزنگاری برای اختلال در پول و امور مالی سرمایه‌گذاری می‌کند.» شرکینگر همچنین اشاره می‌کند: «در داخل چین، پکن قادر خواهد بود جمعیت بزرگترین کشور جهان و دومین اقتصاد بزرگ جهان را بر روی شبکه‌های مالی که خود طراحی و کنترل می‌کند، نگه دارد (و شرکای تجاری را تشویق به پیوستن به این شبکه‌ها کند) — بدون اینکه از جاه‌طلبی‌های خود برای تبدیل چین به یک بازیگر در شبکه‌های رمزنگاری بی‌نظم‌تر که در جاهای دیگر استفاده می‌شود، صرف‌نظر کند.»