پشت پرده اختلال در اپلیکیشن‌ها

با گسترش روزافزون خدمات دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین، تجربه‌ای که برای بسیاری از کاربران آشناست، کندی یا اختلال در استفاده از این سرویس‌هاست. این اختلالات معمولاً ناشی از مجموعه‌ای از عوامل فنی و زیرساختی است که می‌توان آن‌ها را در سه دسته کلی طبقه‌بندی کرد: مشکلات سمت کاربر، اختلالات ناشی از شبکه و اینترنت، و موضوعاتی که از زیرساخت یا سرورهای پلتفرم‌ها سرچشمه می‌گیرند. در ادامه، به تفکیک هر یک از این دسته‌ها می‌پردازیم تا به تصویر روشن‌تری برسیم.

مشکلات سمت کاربر، راه حل در دست شماست

بسیاری از اختلال‌هایی که هنگام استفاده از اپلیکیشن‌ها تجربه می‌کنیم، شاید ربطی آن پلتفرم نداشته باشد، بلکه ریشه در تنظیمات یا عملکرد گوشی خودمان دارند.

اگر مدت‌هاست اپلیکیشن‌های خود را به‌روزرسانی نکرده‌اید و از نسخه قدیمی اپلیکیشن‌ها استفاده می‌کنید، احتمالاً به مشکل خواهید خورد؛ چرا که با هر آپدیت کدنویسی اپلیکیشن‌ها بهبود می‌یابد نسخه‌های قدیمی را پشتیبانی نمی‌کند.

در برخی اپلیکیشن‌های حساس مثلا بانک‌های دیجیتال، اگر رمز عبور یا اطلاعات ورودتان را اشتباه وارد کنید، ممکن است حساب شما برای حفظ امنیت قفل شود و نیاز به بازنشانی رمز داشته باشید.

پر شدن حافظه دستگاه (موبایل تبلت و…) یا انباشته شدن داده‌های موقت (Cache) می‌تواند دسترسی به اپلیکیشن مورد نظر را با کندی همراه کند. پاک کردن حافظه کش یا راه‌اندازی مجدد گوشی معمولاً در این مواقع مفید است. حتی نصب دوباره برنامه هم گاهی معجزه می‌کند!

نکته مهم دیگر تنظیمات دستگاه است. اگر تاریخ و ساعت گوشی درست نباشد یا روی حالت خودکار تنظیم نشده باشد، ممکن است ارتباط امن با سرور را مختل کند.

برخی برنامه‌ها مانند فایروال یا آنتی‌ویروس‌های ناشناس ممکن است اپلیکیشن‌ها را به اشتباه مسدود کنند. 

مشکلات زیرساختی؛ وقتی مشکل از اینترنت یا مسیر ارتباطی است

گاهی اوقات، اختلال در خدمات به دلیل مشکلاتی در لایه‌های عمیق‌تری از شبکه و زیرساخت نهفته است؛ جاهایی که دیده نمی‌شوند، اما نقش مهمی در خدمات روزمره ما دارند.

نوسان‌های شدید اینترنت یا مشکلات در شبکه زیرساخت از دلایلی است باعث می‌شوند تا برنامه‌ها به درستی باز نشود مثل در دیجیتال بانک‌های می‌تواند منجر به تراکنش نیمه‌کاره شود؛ در همین مثال بانک‌ها برای ارائه خدمات سریع و مطمئن، از سرویس‌هایی مثل فضای ابری (Cloud)، شبکه‌های توزیع محتوا (CDN) یا واسط‌های نرم‌افزاری (API) استفاده می‌کنند. حالا اگر اینترنت دچار اختلال شود یا محدودیت‌های زیرساختی ایجاد شود، این سرویس‌ها کند یا قطع می‌شوند.

قطعی برق در مراکز داده یکی دیگر از دلایل اختلال است. حتی با وجود سیستم‌های برق اضطراری، ممکن است اختلالی در تأمین برق مراکز داده پیش بیاید. اگر برق قطع شود یا افت ولتاژ رخ دهد، سرورها خاموش می‌شوند و راه‌اندازی مجدد آن‌ها ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. برخی شبکه‌های شرکتی یا فایروال‌ها هم ممکن است ارتباط با اپلیکیشن را مسدود کنند. این موضوع به‌ویژه در محل کار یا هنگام استفاده از اینترنت عمومی بیشتر دیده می‌شود. 

گاهی هم مشکل از سرویس‌هایی مثل DNS است که وظیفه دارند آدرس اینترنتی را پیدا کنند. اگر این سرویس‌ها به‌درستی کار نکنند، اپ نمی‌تواند به سرور وصل شود. همه این موارد نشان می‌دهند که حتی اگر گوشی شما کاملاً سالم و برنامه به‌روز باشد، باز هم ممکن است عوامل بیرونی باعث اختلال در دسترسی به خدمات شوند.

گاهی همه‌چیز از سمت کاربر درست است؛ اینترنت وصل است، تنظیمات گوشی درست است، و اپلیکیشن هم به‌روز است، اما دسترسی به اپلیکیشن با مشکل همراه است. در چنین مواقعی، احتمال دارد مشکل از سمت خود اپلیکیشن یا زیرساخت‌های فنی آن باشد.

مشکلات اپلیکیشن؛ همه‌چیز درست است، اما وقفه‌ای کوتاه در خدمات پیش آمده

 اپلیکیشن‌ها برای حفظ امنیت و بهبود عملکرد سیستم‌هایشان، گاهی زیرساخت‌های فنی خود را به‌روزرسانی یا بهبود می‌دهند. این کار ممکن است باعث شود خدمات‌رسانی به صورت مقطعی با اختلال همراه شود. معمولاً این بروزرسانی‌ها در نیمه‌شب انجام می‌شوند تا مزاحمتی برای کاربران ایجاد نکنند. اگر با پیام‌هایی مثل «در حال بروزرسانی» یا «خطا در اتصال به سرور» مواجه شدید، بهتر است کمی صبر کنید و بعد دوباره امتحان نمایید.

هیچ پلتفرم و اپلیکیشنی عاری از خطا نیست، همه پلتفرم‌ها برای بهبود خدمات یا ارائه سرویس‌های جدید یک تیم فنی دارند تا برنامه‌های جدید را کدنویسی کرده یا خدمات فعلی را بهبود دهند؛ اینجاست که خطاهای کدنویسی یا «باگ» ممکن است اتفاق بیوفتد. تیم‌های فنی علاوه‌بر توسعه و بهبود خدمات اپلیکیشن، در تلاش هستند تا باگ‌های موجود را شناسایی و رفع کنند.

یکی دیگر از دلایل، کندی و اختلال می‌تواند خرابکاری، حمله و یا نفوذ هکرها باشد که با ایجاد ترافیک مصنوعی، سرورهای اپلیکیشن را هدف قرار می‌دهند می‌کنند. در چنین شرایطی، پلتفرم‌ها، موقتاً خدمات خود را محدود می‌کنند تا از اطلاعات کاربران محافظت کنند. البته بیشتر پلتفرم‌های آنلاین امروزه از سامانه‌های دفاعی پیشرفته استفاده می‌کنند و در صورت بروز حمله، خیلی سریع خدمات را بازیابی می‌کنند.

اختلال در سیستم‌ها، موضوعی جهانی اما قابل مدیریت  

اختلال در سیستم و قطعی اپلیکیشن‌ها یک پدیده جهانی است. حتی کشورهایی با زیرساخت‌های فناوری قوی نیز با این چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. براساس گزارش‌های متعدد، سالانه ده‌ها مورد اختلال در پلتفرم‌های بزرگ ثبت می‌شود. این اختلالات اگر چه برای کاربران آزاردهنده هستند، اما می‌تواند منجر به بهبود خدمات و افزایش امنیت پلتفرم‌ها شود و با مدیریت درست نقاط ضعف سیستم‌ها را نمایان کند تا بهبود و توسعه اتفاق بیوفتد. 

در ایران هم با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، اختلال‌ها گاهی دیده می‌شوند. با این حال، روند کلی نشان می‌دهد که پلتفرم‌های بزرگ با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، به‌روزرسانی مداوم سامانه‌ها و بهره‌گیری از تجربه‌های بین‌المللی، در حال کاهش چشمگیر این اختلال‌ها هستند. به‌طوری که نرخ خطا و قطعی خدمات دیجیتال نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده و کیفیت و پایداری خدمات در مسیر بهبود قرار دارد.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که در دنیای پیچیده و پویای فناوری‌، وقوع اختلال‌های موقتی در سیستم‌ها نه‌تنها امری طبیعی است، بلکه یک فرصت برای نشان دادن توانمندی و آمادگی پلتفرم‌های آنلاین محسوب می‌شود.