کشف تونل شگفت‌انگیز در مصر؛ امیدها به یافتن مقبره کلئوپاترا دوباره زنده شد

در اعماق ویرانه‌های شهر باستانی تاپوسیریس مگنا در مصر، جایی که تاریخ و افسانه در هم تنیده‌اند، باستان‌شناسان به کشفی شگرف دست یافته‌اند که می‌تواند کلید یکی از بزرگترین اسرار جهان باستان، یعنی مکان مقبره کلئوپاترا، باشد. تیمی به سرپرستی کاتلین مارتینز، باستان‌شناس خستگی‌ناپذیر از دانشگاه سانتو دومینگو در جمهوری دومینیکن، در جریان کاوش‌های مداوم در زیر معبدی که گمان می‌رود به اوزیریس و ایزیس اختصاص داشته باشد، موفق به کشف یک تونل عظیم زیرزمینی شده‌اند. این سازه که توسط کارشناسان به عنوان یک “معجزه هندسی” توصیف شده، در عمق 13 متری (43 فوت) از سطح زمین قرار دارد و چشم‌اندازی نویدبخش در جستجوی طولانی برای یافتن آرامگاه آخرین فرعون مصر و معشوقش گشوده است.

این تونل با ارتفاع قابل توجه 2 متری، به طرز ماهرانه‌ای در دل سنگ ماسه‌ای سخت به طول باورنکردنی 1305 متر (4281 فوت) حفر شده است. عظمت و دقت مهندسی به کار رفته در ساخت این تونل به حدی است که وزارت گردشگری و آثار باستانی مصر، طراحی آن را با تونل معروف اوپالینوس (Tunnel of Eupalinos) مقایسه کرده است.

تونل اوپالینوس، یک قنات متعلق به قرن ششم پیش از میلاد در جزیره یونانی ساموس است که خود به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی جهان باستان شناخته می‌شود. این مقایسه نشان می‌دهد که تونل تازه کشف شده در تاپوسیریس مگنا نیز از نظر مهندسی و اهمیت تاریخی، دست کمی از آن ندارد و بیانگر توانایی‌های فنی چشمگیر سازندگان باستانی آن است. این کشف، بار دیگر توجه جهانیان را به پتانسیل‌های نهفته در دل این منطقه برای یافتن مقبره کلئوپاترا جلب کرده است.

شهر تاپوسیریس مگنا، که در حدود 280 سال پیش از میلاد توسط بطلمیوس دوم، پسر یکی از ژنرال‌های مشهور اسکندر مقدونی و از نیاکان کلئوپاترا، بنا نهاده شد، همواره یکی از مکان‌های کلیدی در جستجوی مقبره کلئوپاترا بوده است. کاتلین مارتینز از سال 2004 بی‌وقفه در این محوطه باستانی مشغول به کار بوده و معتقد است که این معبد، که احتمالاً به اوزیریس و همسرش ایزیس (الهه‌ای که کلئوپاترا ارتباط نزدیکی با او داشت و خود را تجسم زمینی او می‌دانست) تقدیم شده، می‌تواند محل نهایی آرامگاه این ملکه افسانه‌ای باشد.

کشف مجسمه‌های کوچک ایزیس و همچنین سکه‌هایی با نقش و نام کلئوپاترا و اسکندر مقدونی در این محوطه، این فرضیه را تقویت می‌کند. حال، کشف این تونل عظیم، که ممکن است بخشی از یک شبکه پیچیده زیرزمینی باشد، به عنوان یک سرنخ بسیار امیدوار کننده در مسیر رسیدن به مقبره کلئوپاترا تلقی می‌شود.

با این حال، هدف دقیق ساخت این تونل هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و بخش‌هایی از آن در آب‌های زیرزمینی فرو رفته است که کاوش را دشوارتر می‌سازد. کاوش‌های آینده و بررسی دقیق‌تر این سازه می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد کاربری آن و اینکه آیا واقعاً به آرامگاه‌های گمشده منتهی می‌شود یا خیر، ارائه دهد.

گام‌های بعدی تیم تحقیقاتی شامل کاوش در بخش‌های نزدیک به دریای مدیترانه است. سواحل مصر بین سال‌های 320 تا 1303 میلادی شاهد وقوع یک سری زمین‌لرزه‌های شدید بود که باعث فروریختن بخشی از معبد و بلعیده شدن آن توسط امواج دریا شد. کاوش‌های پیشین نیز شبکه‌ای از تونل‌ها را آشکار کرده‌اند که از دریاچه ماریوت تا مدیترانه امتداد دارند و این تونل جدید می‌تواند بخشی از همین شبکه پیچیده باشد که شاید روزی راز مکان مقبره کلئوپاترا را فاش کند.

اگر چه هنوز به مقبره کلئوپاترا دست نیافته‌ایم، اما این تونل تاکنون یافته‌های ارزشمندی چون قطعات سفالی و یک بلوک مستطیل شکل از سنگ آهک را به باستان‌شناسان هدیه داده است. همانطور که زاهی حواس، وزیر وقت آثار باستانی مصر در سال 2009 بیان کرد:

اگر مقبره کلئوپاترا و مارک آنتونی را کشف کنیم، این مهمترین کشف قرن بیست و یکم خواهد بود. حتی اگر موفق به یافتن این مقبره نشویم، اکتشافات مهمی در داخل و خارج از این معبد انجام داده‌ایم.

کشف این تونل شگفت‌انگیز، خود به تنهایی یک دستاورد بزرگ باستان‌شناسی است که امیدها برای حل معمای مقبره کلئوپاترا را بیش از پیش زنده نگه می‌دارد.