خاورمیانه در مسیر دیجیتالی شدن

خاورمیانه سالهاست صحنه رقابتی پویا میان قدرت های نوظهور فناورانه شده است. امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر – سه بازیگری که منابع مالی کلان را با بلندپروازیهای ژئوپلیتیک درهم می آمیزند – در حال بازتعریف معادلات قدرت از طریق فناوری اطلاعات هستند.

به گزارش داتیکا، امارات، با تبدیل دبی به «سیلیکون ولی منطقه»، پیشتاز این تحول است. ایجاد مناطق آزاد اقتصادی مانند Dubai Internet City، جذب غول های فناوری مانند مایکروسافت و گوگل، و تبدیل شدن به پایگاه استارت آپ هایی چون Careem، تنها بخشی از نقشه راه این کشور است. اما امارات به دنبال توقف در مرزهای اقتصادی نیست؛ پروژه های بلندپروازانه ای مانند مأموریت مریخ و توسعه شهر هوشمند «مدینت الرشید» نشان میدهد که ابوظبی میخواهد خود را به عنوان بازیگری فرامنطقه ای در عصر فضا و هوش مصنوعی تثبیت کند.

عربستان سعودی اما با رویکردی متفاوت، در حال مهندسی یک انقلاب دیجیتال داخلی است. برنامه Vision 2030، که کاهش وابستگی به نفت را هدف گرفته، فناوری اطلاعات را در قلب تحولات اجتماعی-اقتصادی قرار داده است. ساخت شهرهای آینده نگرانه مانند «نیوم» و «دریای سرخ»، سرمایه گذاری ۶.۴ میلیارد دلاری در زیرساخت های داده، و ایجاد صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر برای استارتآپ های محلی، همگی بخشی از تلاش ریاض برای تبدیل شدن به هاب فناوری جهان عرب است. اما چالش اصلی سعودی ها، هماهنگ کردن سرعت تحولات فناورانه با تغییرات اجتماعی است؛ جامعه ای که تا دیروز به شدت محافظه کار بود، حالا با موجی از پلتفرم های دیجیتال، استریمینگ و رمزارزها مواجه شده است.

قطر، اگرچه کوچکتر است، اما با استراتژی متمایز خود در حال نقش آفرینی است. تمرکز دوحه بر توسعه زیرساخت های پیشرفته آموزشی – مانند شهر آموزش و میزبانی شاخه های دانشگاه های آیوی لیگ – به آن اجازه داده است نیروی انسانی ماهر برای بخش فناوری پرورش دهد. سرمایه گذاری های سنگین در فناوری های نظارتی و امنیت سایبری، از طریق شرکت های تحت حمایت دولت مانند Qatar Computing Research Institute، موقعیت این کشور را به عنوان بازیگری امنیتی در فضای سایبری تقویت کرده است. همچنین، میزبانی جام جهانی ۲۰۲۲ که به آزمایشگاهی برای فناوریهای شهر هوشمند تبدیل شد، نشان داد که قطر چگونه می تواند رویدادهای جهانی را به سکوی پرتابی برای نمایش دستاوردهای دیجیتال خود تبدیل کند.

با این حال، رقابت میان این سه قدرت، گاه همکاری های ضروری منطقه ای را تحت الشعاع قرار می دهد. امارات و عربستان در حال جنگ سردی بر سر جذب استارت آپ ها، میزبانی مراکز دادهای و توسعه استانداردهای بلاکچین هستند، درحالیکه قطر میکوشد از طریق اتحاد با بازیگران غیرعربی مانند ترکیه و چین، موازنه ایجاد کند. این رقابت ها اگرچه محرک نوآوری است، اما خطر تکه تکه شدن اکوسیستم دیجیتال منطقه را افزایش میدهد. پرسش اینجاست: آیا این کشورها میتوانند میان رقابت برای رهبری و همکاری برای ایجاد چارچوب های امنیتی یا مقرراتی مشترک – مثلاً در حوزه هایی مانند امنیت سایبری یا هوش مصنوعی – تعادلی بیابند؟ پاسخ به این پرسش، نه فقط آینده فناوری اطلاعات، که سرنوشت ثبات منطقه ای را نیز تعیین خواهد کرد.

The post خاورمیانه در مسیر دیجیتالی شدن appeared first on داتیکا | اخبار فناوری اطلاعات و ارتباطات.