اهمیت تاثیر هوش مصنوعی AI بر سایر حوزه‌های فعالیت به نحوی است که می‌توان با اطمینان گفت: آینده هوش مصنوعی، تعیین‌کننده آینده تمامی حوزه‌های صنعتی و فناوری است.

در حقیقت این‌که هوش مصنوعی به کدام سمت برود، تعیین‌کننده آن است که صنایع مختلف به کدام سمت‌وسو در سال‌های آینده خواهند رفت. به همین دلیل است که سناریوهای آینده هوش مصنوعی فراتر از آینده‌ی یک حوزه‌ی صنعتی خاص است و می‌توان آن را سرچشمه فهم آینده صنعتی جهان دانست.

آینده‌های مختلف را می‌توان حاصل رسیدن به دورهه‌ها یا چندراهه‌هایی دانست، که هر کدام از راه‌های پیش رو، روایتی خاص از جهان را ارائه می‌دهد. این ‌که بشر به صورت جمعی راه الف را انتخاب کند یا راه ب را، در حقیقت با دو سناریوی مختلف روبه‌رو خواهد شد.

عدم‌قطعیت‌های کلیدی هوش مصنوعی

به این ترتیب برای فهم سناریوهای آینده چاره‌ای نیست جز آن‌که مهم‌ترین دوراهه‌های پیش روی را شناسایی کرد. این دوراهه‌ها را عدم‌قطعیت می‌نامند. و سناریوهای آینده چیزی نیستند جز عدم‌قطعیت‌هایی که راه‌های مختلفی را پیش روی ما قرار می‌دهد.

مهم‌ترین عدم‌قطعیت‌های مرتبط با هوش مصنوعی را می‌توان در دوگانه‌های زیر یافت:

دوگانه۱: مزیت استراتژیک شرکت‌های فعال در هوش مصنوعی را از یک سو می‌توان داده‌های مرتبط با کاربران و محتوا دانست. در این صورت حجم انبوه داده‌هایی که شرکت‌هایی مانند گوگل یا متا (فیس‌بوک، اینستاگرام و واتس‌اپ) در اختیار دارند، آنان را برخوردار از مزیتی می‌کند که دیگر شرکت‌ها به سختی بتوانند با آنان رقابت کنند.

از سوی دیگر می‌توان توسعه فناوری را مزیت کلیدی شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی دانست. به این ترتیب فناوران، خصوصا کسانی که الگوریتم‌ها (خصوصا LLM, NLM) را توسعه می‌دهند، اهمیت می‌یابند. شرکتی مانند OpenAI که توسعه‌دهنده ChatGPT بود، بدون اتکاء به حجم داده انبوه، ولی با اتکاء به سخت‌افزارهای محاسباتی، محصول خود را توسعه داد.

دوگانه۲: دوگانه دیگری که پیش روی هوش مصنوعی قرار دارد، این پرسش است که «آیا تحولات کلیدی در هوش مصنوعی، سخت‌افزارانه خواهند بود یا نرم‌افزارانه. به عبارت دیگر بازیگر اصلی هوش مصنوعی شرکت‌هایی مانند Nvidia هستند که زیرساخت‌های محاسباتی مانند GPUها را توسعه می‌دهند یا بازیگرانی که تحولات نرم‌افزارانه را رشد می‌دهند، مانند OpenAI

سناریوهای هوش مصنوعی

بر اساس دو عدم‌قطعیت و همان‌گونه که در تصویر زیر مشاهده می‌شود، می‌توان ۴ سناریوی توسعه هوش مصنوعی را شناسایی کرد. (در صورت تمایل می‌توانید شرح این ۴ سناریو را در مصاحبه‌ام با پادکست Future-of مشاهده فرمایید.):

سناریو۱: در این سناریو مزیت اصلی در بخش نرم‌افزاری و فناوری‌های مرتبط با توسعه هوش مصنوعی است. در این سناریو، محدودیت‌های فیزیکی زیرساختی و محاسباتی اهمیت بالایی ندارد. هوش مصنوعی می‌تواند بر روی زیرساخت‌هایی عمومی‌تر نیز کاربردی شود. در این حالت شانس ظهور استارت‌آپ‌های فنی بالا می‌رود.

سناریو۲: در این سناریو، تحولات کلیدی هوش مصنوعی وابسته به حجم انبوه داده‌های رفتاری کاربران و همچنین محتوا است. هوش مصنوعی به اتکاء این داده‌ها توسعه می‌یابد و تصحیح می‌شود. در این وضعیت شرکت‌های بزرگی که اکنون داده‌های کلان کاربران و محتوا را در اختیار دارند، شانس اصلی توسعه هوش مصنوعی هستند. در این وضعیت الگوریتم‌ها به یک ثبات و محدودیت رشد رسیده‌اند و عامل مزیت‌ساز برای شرکت‌ها داده‌های کلان است. به این ترتیب شرکت‌هایی مانند گوگل و متا و مایکروسافت که داده‌های انبوهی دارند، می‌توانند رقبایشان را جا

گذاشته و تبدیل به بازیگران اصلی شوند.

سناریو۳: در این سناریو استفاده از هوش مصنوعی در ابزارهای تخصصی اهمیت می‌یابد. در این وضعیت توسعه هوش مصنوعی حاصل توسعه ابزارهایی تخصصی است که در صنایع یا زندگی عمومی به کار گرفته می‌شود. شرکت روبات‌سازی مانند فیگور با اتکاء به هوش مصنوعی روبات‌هایی حرفه‌ای می‌سازد که جانشین کارگران خطوط تولید می‌شوند یا شرکتی مانند شیائومی به اتکاء انواع سنسورها و همچنین هوش مصنوعی، استفاده از این فناوری را در سطح زندگی عمومی می‌آورند. بازیگران اصلی تولیدکنندگان سخت‌افزارهای ابزاری یا لوازم خانگی هستند.

سناریو۴: در این سناریو محدودیت اصلی در سخت‌افزارهای محاسباتی است. شرکتی مانند Nvidia که در سه سال گذشته رشد بیش از ۱۰۰ برابری را تجربه کرده است، نمونه‌ای از بازیگران این سناریو هستند. شرکت‌های برنده هوش مصنوعی انانی هستند که سرورها و GPUهایی برای محاسبات ارائه می‌دهند. «مراکز داده» (Data-center) تبدیل به «مزارع محاسباتی» (GPU Farms) می‌شوند.

پدیده DeepSeek و آینده هوش مصنوعی

اهمیت انتشار داده‌باز DeepSeek را در این سناریوها و تغییراتی که در آن ایجاد کرد، قابل مشاهده است. DeepSeek نمونه‌ای قابل توجه در سناریو۱ است. شرکتی که مزیت اصلی‌اش نه سخت‌افزاری است و نه داده و محتوا. شرکتی که به اتکاء توسعه الگوریتم‌ها توان محاسباتی را افزایش داده است.

پدیده DeepSeek از یک سو کمیابی و اهمیت سخت‌افزار را نشان داد، همان‌طور که انتشار آن منجر به سقوط وحشتناک ارزش شرکت‌های سخت‌افزاری مانند Nvidida شد. و از سوی دیگر باز شرکت‌های بزرگ فناوری را به واسطه داده‌باز بودن و قابلیت استفاده آن، به چالش کشاند.

به این ترتیب DeepSeek را می‌توان نشانه‌ای قابل توجه برای تقویت سناریو۱ دانست. در حقیقت DeepSeek به صورت غیرمستقیم هوش مصنوعی‌های مرتبط با بنگاه‌های بزرگ مانند Copilot مایکروسافت و MetaAI را به چالش کشانده است.

نتیجه‌گیری راهبردی

مقایسه سناریوها نشان می‌دهد که سناریوهای ۲ و ۴ زمین اصلی بازی شرکت‌های بزرگ و کشورهای توسعه‌یافته است. و در سناریو۱ استارت‌آپ‌ها و کشورهای در حال توسعه شانس بیشتری دارند.

به این ترتیب و با انتشار متن‌باز DeepSeek احتمالا انبوهی از استارت‌آپ‌های تخصصی هوش مصنوعی که کاربردهای تخصصی را توسعه می‌دهند، شکل خواهد گرفت. این فرصت برای کشورهای در حال توسعه‌ای مانند ایران یک شانس مجدد برای بازگشت به قطار این فناوری است.

منبع:ویرگول

The post شانس مجدد برای بازماندگان هوش مصنوعی appeared first on داتیکا | اخبار فناوری اطلاعات و ارتباطات.